Το παρελθόν ως πολιτικό δεδομένο

Η δύναμη του παρελθόντος έγκειται στην αντίληψη που έχουμε γι’ αυτό ως κάτι διαμορφωμένο, τετελεσμένο, άρα και έγκυρο. Αυτή ακριβώς η ιδιότητα οδήγησε συχνά την πολιτική να χρησιμοποιήσει την ιστορική ή ακόμη και τη μυθολογική παράδοση για να επικυρώσει πολιτικές πρακτικές, να εξηγήσει ιδεολογίες, να διαμορφώσει πολιτικές συνειδήσεις. Ο τρόπος με τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποίησαν το παρελθόν τους για να κατακυρώσουν το παρόν τους είναι το αντικείμενο αυτού του βιβλίου. Ο μύθος και η ιστορική μνήμη μετασχηματίζονται σε πολιτικά εργαλεία. Ο Οδυσσέας μεταμορφώνεται σε πρότυπο τυραννικού πολιτεύματος· οι Αμαζόνες προωθούν την εικόνα της αθηναϊκής υπεροχής και η Μήδεια μετατρέπεται σε κριτική της εξωτερικής πολιτικής της Αθήνας την εποχή του Περικλή. Το κοινό στοιχείο τους είναι ότι αντιπροσωπεύουν μια εποχή που για τους αρχαίους Αθηναίους δεν ήταν μύθος, αλλά απλώς παρελθόν. Ο τρόπος που το ιστορικό παρελθόν μπορεί να αποτελέσει ακόμη και σήμερα γόνιμη σκέψη της οποίας η αντανάκλαση φτάνει μέχρι τη σύγχρονη επικαιρότητα, παρουσιάζεται στο τελευταίο μέρος του βιβλίου, όπου εξετάζεται η πολιτική ομογενοποίησης του Μεγάλου Αλεξάνδρου σε αναλογία με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης σήμερα.