Το γέρασμα

“Το γέρασμα” δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά πριν είκοσι εννέα χρόνια στις επιφυλλίδες του δοξασμένου μας Indipendent. Έπειτα, μέσα στον ίδιο χρόνο (1898), τυπώθηκε από την Domenico Oliva, σε μια έκδοση που είναι τώρα πια εντελώς εξαντλημένη. Το μυθιστόρημα αυτό δεν απόσπασε ποτέ μια λέξη επαινετική ή αποδοκιμαστική από την κριτική μας. Ίσως να συντέλεσε στην αποτυχία του και το κάπως ταπεινό ένδυμα με το οποίο παρουσιάστηκε. Αλλιώς θα ήταν δύσκολο να εξηγηθεί τέτοια σιωπή αφού μάλιστα το μυθιστόρημα “Μια ζωή”, πού είχα δημοσιεύσει έξι χρόνια νωρίτερα και που έπασχε οπωσδήποτε από ισάριθμες τουλάχιστον αδυναμίες, είχε καταφέρει να κερδίσει την προσοχή αρκετών κριτικών, και ένας από αυτούς, ο Domenico Oliva, την εξέφρασε με λέξεις αρκετά κολακευτικές. Ήταν άλλωστε αυτός ο έπαινος ενός τόσο έγκυρου κριτικού που με ενθάρρυνε για τη δημοσίευση του δεύτερου αυτού μυθιστορήματος το οποίο ωστόσο κι αυτός ακόμη αγνόησε, μολονότι πρέπει οπωσδήποτε να το είχε λάβει. […]