Το ελληνικό ζήτημα (1797-1821)

Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται το Ελληνικό Ζήτημα κατά την προεπαναστατική περίοδο, κυρίως από πολιτική και διπλωματική πλευρά αλλά και από κοινωνική και πολιτιστική. Πρόκειται, φυσικά, για την επιτάχυνση ορισμένων διαδικασιών που σκοπό είχαν την αποκατάσταση του ελληνικού έθνους, το οποίο τότε ακριβώς προβλήθηκε μετ’ επιτάσεως ως πολιτική και πολιτιστική κοινότητα διακριτή από τους άλλους συνοίκους λαούς της Ορθόδοξης Οικουμένης, η οποία επιζητούσε πλέον την απελευθέρωσή της από το αυθαίρετο καθεστώς του Σουλτάνου και τη δημιουργία εθνικού κράτους. Είναι η εποχή, κατά την οποία όροι όπως Ελλάς και Έλληνες απέκτησαν τη σημερινή τους σημασία και προστέθηκαν ως κριτήριο εθνικής ταυτότητας η ελληνική γλώσσα και παιδεία στην Ορθόδοξη πίστη. Εξετάζονται ακόμη οι αντιπαραθέσεις, κάποτε σκληρές και βίαιες, μεταξύ των νέων φιλελεύθερων και ριζοσπαστικών δυνάμεων με την παροδοσιακή συντηρητική ηγεσία της θεσμοθετημένης εθναρχεύουσας Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, η χρήση του παρελθόντος, μάλιστα δε του αρχαιοελληνικού, για τον καθορισμό του ανακαινιζόμενου ελληνικού έθνους, η προϊούσα ελληνομάθεια μεταξύ των αλλοφώνων συνοίκων λαών της Ορθόδοξης Οικουμένης, καθώς και η αδυναμία του συμβιβασμού των παλαιών προς τα καινά, όπως έγραψε αργότερα ο Μέγας Χαρτοφύλαξ της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, Μανουήλ Γεδεών. Το βιβλίο είναι το δεύτερο της σειράς με γενικό τίτλο “Ιστορία των Νέων Χρόνων”.