Της Κρήτης ο χαλασμός

Το σύντομο ποίημα “Της Κρήτης ο χαλασμός” (γνωστότερο ως “Η συμφορά της Κρήτης”) του Μανόλη Σκλάβου αποτελεί τη σημαντικότερη λογοτεχνική πηγή για τον σεισμό του 1508, που συγκλόνισε τη βενετοκρατούμενη τότε Κρήτη και έγινε αισθητός μέχρι τη Μ. Ασία και την Κύπρο. Η έντασή του ήταν μεγάλη και η διάρκειά του, όπως την περιέγραψε ο βενετός διοικητής της Κρήτης: “όσο χρειάζεται κανείς για να πει λίγο βιαστικά το Πάτερ ημών”. Ειδικά για τον Χάνδακα/Κάστρο (το σημερινό Ηράκλειο) ο σεισμός ισοπέδωσε τη μισή πόλη τη νύχτα της 29ης Μαΐου 1508 – 55 χρόνια ακριβώς ύστερα από την Άλωση της Πόλης -, καταπλακώνοντας πολλούς κατοίκους κάτω από τα ερείπια.Το περιγραφικό, λυρικό/θρηνητικό μα και διδακτικό ποίημα, που στιχουργήθηκε λίγο καιρό ύστερα από τον σεισμό, φανερώνει διασύνδεση του δημιουργού του με τις βενετικές αρχές, την εκκλησιαστική παιδεία του και προβολή της παραδοσιακής πεποίθησης ότι η “συμφορά” ήταν φυσική τιμωρία του Θεού για συγκεκριμένες αμαρτίες των κατοίκων. Σε Επίμετρο συγκεντρώνονται και άλλες μαρτυρίες για τον ίδιο σεισμό: επιστολές/έγγραφα, τραγούδια, μαρτυρίες προσκυνητών και περιηγητών, “ενθυμήσεις”.