Θεωρητική επιστήμη και μεταφυσική

Η έννοια της μεταφυσικής υπήρξε πάντοτε από τις πιο “παράξενες” στην ιστορία της φιλοσοφίας. Η δυσκολία που εγκυμονεί η ίδια η λέξη, ως άκουσμα και περιεχόμενο, είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η μεταφυσική γέννησε κατά καιρούς δυσνόητα, ασαφή και αμφιλεγόμενα έργα, που το κύρος τους αμφισβητήθηκε έντονα από ικανό αριθμό φιλοσόφων. Στην παρούσα εργασία θελήσαμε να αναζητήσουμε την αρχή του διανοητικού μπερδέματος που δημιουργεί η έννοια της μεταφυσικής και κατευθυνόμενοι προς την “πρώτη αιτία” του προβλήματος οδηγηθήκαμε στον Αριστοτέλη και Τα μετά τα Φυσικά. Ο τίτλος του έργου αυτού είναι καθαρά τυχαίος και δεν σχετίζεται καθόλου με το περιεχόμενο των αριστοτελικών συγγραμμάτων που συμπεριελήφθησαν υπό τον εν λόγω τίτλο. Σημαίνει απλώς ότι το έργο κατετάγη μετά από τα Φυσικά συγγράμματα του φιλοσόφου. Η φωνητική εξέλιξη όμως του “μετά τα Φυσικά” σε “μεταφυσική” δεν ήταν το ίδιο τυχαία για την εξέλιξη του νοήματος της μεταφυσικής. Έτσι η “θεωρητική επιστήμη” του Αριστοτέλη διατηρήθηκε μεν ως “θεωρητική φιλοσοφία” στις νεότερες διαιρέσεις της φιλοσοφίας αλλά η “μεταφυσική” ως μετεξέλιξη του “μετά τα Φυσικά” πόσα στοιχεία διατηρεί από την αριστοτελική αντίληψη; Τις εννοιολογικές μεταπτώσεις της μεταφυσικής από την αριστοτελκή “θεωρητική επιστήμη” μέχρι του τέλους περίπου του εικοστού αιώνα θελήσαμε εν συντομία να καταγράψουμε εδώ με την κρυφή φιλοδοξία να ρίξουμε λίγο φως στη σκοτεινή ενδοχώρα αυτής της λέξης.