Τα Βαλκάνια και η Ελλάδα σε μετάβαση

Οι πόλεμοι που συνόδευσαν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, το 1991-95 στην Κροατία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το 1990 στο Κοσυφοπέδιο, είχαν μεταξύ άλλων ως συνέπεια να γίνεται αντιληπτή η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου που προηγήθηκε (1945-1989) ως μια ιδιότυπη ιστορική φάση στα Βαλκάνια, όπου κατ’ εξαίρεση “πάγωσαν” εθνικές διαφορές, ενδημικοί ανταγωνισμοί και πολεμικές αναμετρήσεις που συνδέονται με τις αλληλοσυγκρουόμενες εθνικιστικές επιδιώξεις.Η αντίληψη αυτή είναι εν μέρει βάσιμη, αφού το διπολικό σύστημα πράγματι απέτρεψε συγκρούσεις και επέβαλε μιαν αντίληψη διεθνούς πολιτικής στην οποία είχαν προτεραιότητα τα συμφέροντα των Υπερδυνάμεων. Όμως, η απόδοση στην έρευνα διπλωματικών αρχειακών πηγών ποικίλης προέλευσης αποκαλύπτει μια πιο σύνθετη εικόνα. Σημείο καμπής ήταν η σταδιακή επέλευση της ύφεσης στις σχέσεις μεταξύ των δύο συνασπισμών από το 1960 και μετά, που προσέδωσε μια ασυνήθιστη για τα μέτρα του Ψυχρού Πολέμου κινητικότητα στην περιοχή.Στόχος αυτού του βιβλίου είναι να αποκαταστήσει το γενικό πλαίσιο των εξελίξεων στη Βαλκανική και στη συνέχεια να διερευνήσει ειδικά θέματα που αφορούν τον συσχετισμό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής προς τις εξελίξεις αυτές. Το χρονικό πεδίο εκτείνεται από το 1960 όταν, όπως προαναφέρθηκε, άρχισε να εμφανίζεται η ύφεση στις σχέσεις των δύο συνασπισμών, έως το 1974, έτος πτώσης της ελληνικής δικτατορίας, που είχε αναπτύξει μια ενδιαφέρουσα βαλκανική πολιτική. Παράλληλα, το 1974 ήταν το προηγούμενο έτος της σύναψης της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι, που φάνηκε ότι επικύρωνε ως αμετακίνητη πραγματικότητα τη διπολική διαίρεση της Ευρώπης.