Τα πάθη της ψυχής

“Τα πάθη της ψυχής” είναι το τελευταίο έργο του Καρτέσιου. Εδώ ο σημαντικός γάλλος στοχαστής επιχειρεί τη συστηματική θεμελίωση της ηθικής. Κατά τον Καρτέσιο, η προέλευση των παθών όσο και των αρετών είναι κοινή και έλκεται από ένα πάθος, τον θαυμασμό, ο οποίος συνιστά τρόπο συμπεριφοράς που συνδέεται με τη σκέψη. Η τελική έκφραση μιας εκτεταμένης σειράς παθών, με ποικίλους τόνους, αποχρώσεις, εντάσεις και συνθέσεις, είναι η γενναιοφροσύνη, η οποία εξαρτάται από το πάθος της εκτίμησης. Η αρχή του νήματος που ξετυλίγεται μέχρι τη μετατροπή των παθών στην αρετή της γενναιοφροσύνης δίνει το στίγμα μιας ορθολογιστικής ηθικής στάσης, εκφράζοντας την αισιοδοξία του Καρτέσιου για τη δυνατότητα επικράτησης του Λόγου στην ανθρώπινη συμπεριφορά, που ισοδυναμεί με την ορθή χρήση της ελεύθερης βούλησης, πράγμα που με τη σειρά του συνιστά το υπέρτατο αγαθό και το νόημα της αυτονομίας.