Τα φιλοσοφικά τετράδια του Λέον Τρότσκι 1933-1935

Ντιέγκο Ριβέρα: “Είδες τον κόσμο που προσπάθησε να ξεφύγει η σκέψη του από το αλυσσόδεμα, που αγωνίστηκε για τους περιορισμούς από τον αναγκαστικό κονφορμισμό, διαλυμένο και κατεστραμμένο. Είδες όλους τους συντρόφους σου κατεστραμμένους. Είσαι ακόμη οπτιμιστής;”Λέον Τρότσκι: “Δεν μπορώ να πάψω να πιστεύω στη λογική, στην ανθρώπινη αλληλεγγύη. Όσο γερνάω, τόσο πιο πολύ πιστεύω. Δεν γνώρισα ποτέ μια προσωπική τραγωδία, η ζωή μου ήταν γεμάτη από τις επιτυχημένες φάσεις της επανάστασης. Οι αποτυχίες και οι απογοητεύσεις δεν μπορούν να με κάνουν να σταματήσω να βλέπω πίσω από την παρούσα ήττα τον ξεσηκωμό όλων των καταπιεσμένων του κόσμου. Τούτο δεν είναι μια ουτοπική προφητεία. Είναι μια προφητεία του διαλεκτικού ματεριαλιστή. Ποτέ δεν έχασα την πίστη μου στην επαναστατική δύναμη των μαζών… Αν ο θάνατος με χτυπούσε τούτη τη στιγμή, θα μπορούσα να πω πως εργάστηκα σ’ όλη μου τη ζωή για τις εκμεταλλευόμενες και αποικιοκρατούμενες μάζες και για τον αγώνα της απελευθέρωσής τους. Για την ανάγκη να εξελιχθεί ο πολιτισμός και η τέχνη ελεύθερα. Για μια τέχνη που επιτρέπει απεριόριστα την έκφαση στην ανάγκη του ανθρώπου για ανανέωση. Για την εξέλιξη της τεχνολογίας, που από τη στιγμή που θα καταλάβουμε πώς να χρησιμοποιούμε την ενέργεια του ατόμου, θα φωτίσει την ύπαρξή μας. Και πάντοτε στο μυαλό μου, κυρίαρχη σκέψη μου ήταν η παγκόσμια επανάσταση. Μόνον αυτή μπορεί να βάλει τέλος στην εκμετάλλευση, στη βία, στον πόλεμο”.