Συνύφανση

Μέσα στα τελευταία χρόνια, είδαμε, στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, μια “επιστροφή στα πράγματα” – σε αντιπαράθεση με μια μακρόχρονη πνευματική παράδοση που διαχώριζε το υποκείμενο από το αντικείμενο, το νου από την ύλη. Ο Hodder ξεκινάει με μια κριτική επισκόπηση των σχετικών θεωριών, από τη φαινομενολογία και τις σπουδές υλικού πολιτισμού και υλικότητας ως τον “εκτεταμένο νου” των γνωσιακών θεωρήσεων και τη Θεωρία Δράστη-Δικτύου, για να επισημάνει ότι όλες αυτές οι προσεγγίσεις συνήθως δεν φτάνουν ως τα ίδια τα πράγματα καθώς διατηρούν μια ανθρωποκεντρική προοπτική. Ο ίδιος εστιάζει περισσότερο στις πολλαπλές εξαρτήσεις που δημιουργούν οι πολυπλόκαμες σχέσεις ανθρώπων-πραγμάτων, καθώς και στις χρονικότητές τους, διαπιστώνοντας ότι πρόκειται προπαντός για μια σχέση που παρασύρει και παγιδεύει.Αντλώντας παραδείγματα από την αρχαιολογία (ιδιαίτερα από τη Νεολιθική και την εξημέρωση φυτών και ζώων), αλλά και από τη σύγχρονη καθημερινή ζωή και την ιστορία, ο Hodder χτίζει σταδιακά τη δική του θεωρία της συνύφανσης. Αξιοποιεί ιδέες και απόψεις των συμπεριφορικών, οικολογικών και ιδιαίτερα των εξελικτικών θεωριών για να εξερευνήσει το γιατί οι συνυφάνσεις τείνουν να αυξάνονται σε κλίμακα και πολυπλοκότητα, και το πώς ευνοούν την αλλαγή, στρέφοντάς την όμως, λόγω της δυσκολίας για αναστροφή και με μη τελεολογικό τρόπο, προς ορισμένες κατευθύνσεις. Η θεωρία της συνύφανσης επιμένει στην απειθαρχία των πραγμάτων, στον τρόπο που οι φυσικές ιδιότητες των πραγμάτων μάς αντιστέκονται και μας περιορίζουν, αποφεύγοντας ωστόσο να υποχωρήσει σε ξεπερασμένους ντετερμινισμούς και υλισμούς και αφήνοντας χώρο στην ενδεχομενικότητα και την απροσδιοριστία. Ο Hodder θεωρεί την ιδέα της συνύφανσης, καθώς επιτρέπει μια πληρέστερη ενσωμάτωση ανθρωπιστικών, κοινωνικών, βιολογικών και υλικών επιστημών στη μελέτη των πραγμάτων, κυρίως “μια έννοια που γεφυρώνει”.