Σπουδές πάνω στην βυζαντινή ιστορία

Σε συνέχεια των κλασικών έργων “Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 – Ιστορία της Τέταρτης Σταυροφορίας” και “Η Καταστροφή της Ελληνικής Αυτοκρατορίας – Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453” του Βρετανού Σερ Έντουιν Πήαρς από τη σειρά Βασική Βιβλιοθήκη, οι Εκδόσεις Στοχαστής εγκαινιάζουν μία νέα σειρά με τίτλο Ιστορία “Γεωγραφία – Λαογραφία – Μαρτυρίες” με την έκδοση ενός ακόμη σημαντικού κειμένου της βυζαντινής ιστοριογραφίας, τη μελέτη του Γάλλου βυζαντινολόγου Αλφρέντ Ραμπώ “Σπουδές πάνω στην βυζαντινή ιστορία”. Το έργο του Ραμπώ έρχεται να ρίξει άπλετο φως στους βυζαντινούς θεσμούς και στις πολυσήμαντες όψεις ενός από τους σημαντικότερους πολιτισμούς της Ιστορίας, θίγοντας καίρια ζητήματα που ανταποκρίνονται σε αυστηρές επιστημονικές προδιαγραφές. Πρόκειται για ένα έργο μη αναλώσιμο στο χρόνο, υψηλής σπουδής και αντικειμενικότητας, που ο αναγνώστης θα μπορεί να ανατρέχει σ’ αυτό ανά πάσα στιγμή και να το χρησιμοποιεί ως έγκυρο γνωστικό εργαλείο.Όπως λέει και ο μεγάλος Γάλλος βυζαντινολόγος Κάρολος Ντηλ στην εισαγωγή του για τις Σπουδές πάνω στη βυζαντινή ιστορία, όταν, το 1870, ο Αλφρέντ Ραμπώ δημοσίευσε το πρώτο σημαντικό του έργο, τη διπλωματική του εργασία με τίτλο “Η Ελληνική Αυτοκρατορία τον 10ο αιώνα”. Ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος «το να ενδιαφέρεται κανείς για τη λησμονημένη ιστορία του Βυζαντίου συνιστούσε καινοτομία, σχεδόν τόλμη… Εκείνη την εποχή το όνομα του Βυζαντίου δεν έφερνε στο νου τίποτε άλλο από μία αόριστη ιδέα εκλεπτυσμένης και αιματοβαμμένης παρακμής, άθλιων θρησκευτικών διαμαχών, επαναστάσεων και δολοφονιών. Πολλοί λίγοι υποπτεύονταν ότι επί σχεδόν δέκα αιώνες αυτή η ελάχιστα γνωστή αυτοκρατορία υπήρξε ένας από τους ουσιώδεις παράγοντες του πολιτισμού, ότι η πρωτεύουσα της υπήρξε επί σχεδόν δέκα αιώνες, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Ραμπώ, το “Παρίσι του Μεσαίωνα”, ότι η χιλιετής ιστορία της δεν ήταν τίποτα άλλο, όπως αναφέρει κάπου αλλού ο συγγραφέας, παρά “η ιστορία της μισής Ευρώπης στη διάρκεια ολόκληρου του Μεσαίωνα”…».Πράγματι, παρά τα νέα στοιχεία που έχουν έλθει στο φως στο διάστημα που διέρρευσεαπό τη συγγραφή των συγκεκριμένων μελετών μέχρι της ημέρες μας, τα κείμενα του Αλφρέδου Νικόλαου Ραμπώ αποτελούν ακόμη σταθμό στην πορεία και την εξέλιξη των βυζαντινών σπουδών χάρις στην επιστημονική τους σπουδαιότητα, τη διαυγή ευφυΐα, τη σαφήνεια και τη διεισδυτικότητα του συγγραφέως στα ιστορικά γεγονότα. Ο Ραμπώ στις πέντε μονογραφίες που περιλαμβάνει η παρούσα έκδοση αποκαθιστά την ιστορική αλήθεια θίγοντας με έντιμη ευρυμάθεια και οξυδέρκεια καίριες συνιστώσες της βυζαντινής πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Τα μεγάλα και περίπλοκα προβλήματα που έθεταν στο κοσμοπολίτικο κράτος που ήταν η Ελληνική Αυτοκρατορία κατά τον 10ο αιώνα, η ποικιλία των θρησκειών και το συνονθύλευμα των φυλών, η σκληρότητα των κοινωνικών συγκρούσεων και οι φιλοδοξίες της κυρίαρχης τάξης εκτίθενται και αναλύονται εμπεριστατωμένα, ενώ σαν πραγματικός δάσκαλος και αντικειμενικός κριτής των γεγονότων, ο Ραμπώ, διεισδύει μέχρι το βάθος των βυζαντινών θεσμών και, χωρίς να αποκρύψει τις αδυναμίες και τα μελανά σημείααυτού του πολιτισμού, καταδεικνύει τα ανθεκτικά στο χρόνο στοιχεία που αποτέλεσαν τηνισχύ και το μεγαλείο του.Όποιος διαβάσει αυτές τις σελίδες, θα αντιληφθεί αμέσως το βαθύ ενδιαφέρον που παρουσιάζουν για τη μελέτη του Βυζαντίου. Ένα Βυζάντιο με πολλές και αντιφατικές όψεις. Μία αυτοκρατορία που ο λαός της παθιάζεται για τους αγώνες του Ιπποδρόμου και που ο αυλικός της βίος συχνά εξαντλείται στην πολυτέλεια και στις δολοπλοκίες. Μία αυτοκρατορία που γεννά ένα από τα πιο επιφανή πνεύματα αλλά και τις πιο χαμερπείς ψυχές, τον Μιχαήλ Ψελλό. Μία αυτοκρατορία που εμπλέκεται σε διαρκείς πολέμους με εξωτερικούς εχθρούς, αλλά και αναλώνεται σε εσωτερικές διαμάχες. Μια αυτοκρατορία, όμως, που παρ’ όλες τις αδυναμίες της αποτέλεσε για μία και πλέον χιλιετία το προπύργιο της Ευρώπης και το σημαντικότερο κέντρο του ευρωπαϊκού πολιτισμού.