Ριζοσπαστική σκέψη στη νεότερη Ελλάδα

Τα πέντε δοκίμια που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο εστιάζουν σε συγκεκριμένες μορφές ή παραγωγικές περιόδους Ελλήνων διανοητών από τα τέλη του 18ου έως και τις αρχές του 20ού αιώνα, οι οποίοι απέκλιναν της κοραϊκής μέσης οδού και παραγνωρίστηκαν από τη σύγχρονη έρευνα ως ανάξιες λόγου περιπτώσεις, εξαιρέσεις ή μεμονωμένα φαινόμενα. Οι συγγραφείς τους επιχειρούν να ανιχνεύσουν το διανοητικό νήμα που συνδέει τους πλέον ακραιφνείς εκπροσώπους του ριζοσπαστικού πνεύματος, από την κορύφωση του νεοελληνικού διαφωτισμού μέχρι και την εμφάνιση των σοσιαλιστικών ιδεών στην εγχώρια ιδεολογική και πολιτική σκηνή. Η σύζευξη ιακωβινισμού και εθνικισμού στο έργο του Ρήγα, η ρήξη της πολιτικής ορθότητας από τον Χριστόδουλο Παμπλέκη, οι “αιρετικές” ιδέες του Θεόφιλου Καΐρη, ο ουτοπικός σοσιαλισμός του Παναγιώτη Σοφιανόπουλου και του Φραγκίσκου Πυλαρινού, αλλά και οι επιβιώσεις του διαφωτιστικού πνεύματος στον Πλάτωνα Δρακούλη και στον Σπυρίδωνα Νάγο, αποτελούν τον άξονα γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η έρευνα. Αυτό που κομίζεται ως αποτέλεσμα της προσπάθειας των συγγραφέων δεν είναι μια -ακόμη- οριστική απάντηση, αλλά η δημιουργία νέων ερωτημάτων που δίνουν τροφή σε περαιτέρω διάλογο. Γιατί τέθηκαν στρεβλά θεμέλια στο νεοελληνικό κράτος άμα τη ιδρύσει του; Πώς θα είχε διαμορφωθεί η ελληνική κοινωνία με την επικράτηση της ριζοσπαστικής μερίδας; Ποιες “παράδοξες” για την εποχή ιδέες των ριζοσπαστών δικαιώθηκαν αργότερα; Ποιες παράμετροι εκείνης της εποχής μπορούν ακόμη και σήμερα να ορίσουν τον ριζοσπαστισμό και να υποδείξουν τελικά τον δρόμο για την πολυπόθητη πνευματική και πολιτική ανέλιξη της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας;