Πολεοδομικός σχεδιασμός

Οι πόλεις και γενικότερα οι μαζικές συγκεντρώσεις πληθυσμού σε σχετικά περιορισμένο γεωγραφικό χώρο εξελίσσονται σε όλο και πιο δυναμικά τμήματα της υδρογείου. Κατά τη διαδικασία ανάπτυξης και διόγκωσης της η πόλη κατατρώει την ύπαιθρο. Έτσι η ύπαιθρος, ο φυσικός χώρος στην επιφάνεια του πλανήτη συρρικνώνεται, ρυπαίνεται, κατακτάται από τις επεκτατικές αστικές δραστηριότητες. Όμως η πόλη σχεδιάζεται. Το ίδιο και τα επιμέρους στοιχεία της: οι κατοικίες, τα συγκροτήματα για τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες, οι δρόμοι, τα τεχνικά έργα.Πόσο ο σχεδιασμός αυτός ευθυγραμμίζεται προς τους στόχους της κοινής ωφέλειας, της βελτίωσης της ποιότητας ζωής, της βιωσιμότητας ή αειφορίας; Σε ποιο βαθμό έχει αναπροσαρμοσθεί λ.χ. ο ήδη υφιστάμενος αστικός χώρος αλλά και αυτός που κάθε μέρα «παράγεται» προς τις νέες ανάγκες; Τι προβλέπουν γι’ αυτό οι θεσμοί όπως η πολεοδομική νομοθεσία, ο ΓΟΚ, οι κανονισμοί για τις αστικές χρήσεις, οι προδιαγραφές των έργων υποδομής;Παράλληλα ο ανθρώπινος παράγων μεταλλάσσεται και κυρίως πολλαπλασιάζεται σε παγκόσμια κλίμακα. Η όλο και μεγαλύτερη κινητικότητά του διαχέει τα προβλήματα παντού ακόμα και εκεί που μέχρι προ ολίγου φαίνονται λυμένα, όπως στις αναπτυγμένες χώρες: ανεργία, φτώχεια, κοινωνικό αποκλεισμός. Ταυτόχρονα οι εξελίξεις στους τομείς της πληροφορίας διαχέουν και τα πρότυπα ζωής και συμπεριφοράς στα πέρατα του κόσμου: καταναλωτισμό, ατομικισμό, βία.Έτσι τα πολεοδομικά προβλήματα δεν είναι μόνο τεχνικά. Είναι έντονα κοινωνικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά. Για τούτο ο ειδικός στην πολεοδομία επιστήμονας και τεχνικός οφείλει πρώτιστα να είναι ένας ευαίσθητος κοινωνικός κριτικός. Η αντικειμενική τοποθέτησή του στις εξελίξεις αλλά και μία κοινωνικά προσανατολισμένη προσωπική, άρα υποκειμενική, αντίληψη, θέση και ιδεολογία είναι απαραίτητο να σηματοδοτούν αποφασιστικά το έργο του.Όλα τα παραπάνω είναι μια αναγκαία προϋπόθεση, όχι όμως και ικανή. Η επιστήμη και η τεχνολογία προχωρούν αλματωδώς. Η επιδερμική ενημέρωση δεν φθάνει. Χρειάζεται κοπιαστική ερευνητική εργασία και συστηματική εμβάθυνση, δηλαδή αύξηση της εξειδικευμένης γνώσης. Μόνο τότε είναι δυνατή μια ουσιαστική συμβολή πάνω στους τομείς που «παράγουν» και αναβαθμίζουν το δομημένο περιβάλλον, το κυρίαρχο δηλαδή πλαίσιο, που επηρεάζει καίρια το κοινωνικοοικονομικό «γίγνεσθαι», αλλά και την πολιτισμική εξέλιξη του ανθρώπινου γένους και την ποιότητα της ζωής.