Ποίημα δίχως ήρωα

Είκοσι ολόκληρα χρόνια έγραφε το “Ποίημα δίχως ήρωα” η Άννα Αχμάτοβα. Είκοσι ολόκληρα χρόνια η ποιήτρια στροβιλιζόταν στους σιγανούς ανέμους της ψυχικής ενδοχώρας. Είκοσι ολόκληρα χρόνια εγκαταβίωνε στον κόσμο της ζωντανής μνήμης και της νεφελώδους ανάμνησης.Το “Ποίημα δίχως ήρωα” είναι, κατά την ίδια την Αχμάτοβα, “μία κοσμηματοθήκη με τριπλό πάτο”. Είναι ένα ποίημα τριών επιπέδων. Το πρώτο επίπεδο είναι η συνάντηση με το παρελθόν, ο θρήνος των νεκρών. Μία νύχτα μαγική η ηρωίδα καλεί τις “γλυκές σκιές” και τότε στη σκηνή εμφανίζονται οι βασικοί συντελεστές μιας νύχτας μεταμφιεσμένων στην Πετρούπολη τη δεκαετία του 1910. Είναι η Όλγα Γκλέμποβα Σουντέικινα, ο Βιατσεσλάβ Κινάζεφ που αυτοκτόνησε εξαιτίας του έρωτ’α του γι’ αυτήν, ο Αλεξάντρ Μπλοκ. Στο δεύτερο επίπεδο ο αναγνώστης διακρίνει τη φωνή της εποχής, τα μόλις διακρινόμενα βαριά βήματα του Κομάντορ. Πρωταγωνιστής του ποιήματος όμως είναι ο χρόνος, γι’ αυτό και εν τέλει το ποίημα, απομένει δίχως ήρωα. Στο τρίτο όμως επίπεδο ανάγνωσης, μπορούμε να διεισδύσουμε στις συμπαντικές διαδρομές της ψυχής, να διακρίνουμε το θεοσοφικό τρίγωνο “Θεός – χρόνος – άνθρωπος”, πράγμα που προσδίδει στην ποιητική αυτή σύνθεση ένα βαθύ φιλοσοφικό και ηθικό περιεχόμενο. Η εισαγωγή και η μετάφραση από τα ρωσικά είναι το Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη.