Πλουτάρχου παράλληλοι βίοι

“Οι πιο εσφαλμένες και ατεκμηρίωτες σχετικά με τον Πλούταρχο κρίσεις οφείλονται στην παράβλεψη δύο βασικών δεδομένων: πρώτον ότι ο Πλούταρχος υπήρξε βιογράφος και φιλόσοφος, δεν ήταν ιστορικός ούτε επιθυμούσε να είναι· και δεύτερον ότι οι βιογραφίες ως συζυγίες συγκροτούν ενότητες” (U. von Wilamowitz-Moellendorff, “Plurarch als Biograph”, στο: Reden und Vortrage, II, 4η έκδ., Berlin 1926, σ. 260).Υιοθετώντας τα δύο παραπάνω δεδομένα η σύγχρονη έρευνα ανακαλύπτει στους “Παραλλήλους Βίους” τον ίδιο τον Πλούταρχο, όχι τις πηγές του. Ο Πλούταρχος δεν ήταν ιστορικός και το ενδιαφέρον του για την ατομική προσωπικότητα, ηθογραφικό και διδακτικό, δεν επικεντρώνεται στα ιστορικά γεγονότα. Σε αυτό συνίσταται, άλλωστε, και η ιδιαιτερότητα των “Παραλλήλων Βίων”: στην παρακολούθηση των Βίων των στρατιωτικοπολιτικών προσωπικοτήτων από τη γέννηση ως τον θάνατο τους, με σκοπό την εξωτερίκευση του ήθους τους, όχι την ανάδειξη της μεμονωμένης συμβολής τους στον ρου της ιστορίας.Η προβληματική των “Παραλλήλων Βίων” ως ‘θετικών’ και ‘αρνητικών’ παραδειγμάτων εστιάζεται στην ηθογράφηση της πλουτάρχειας βιογραφίας και στον επιχειρούμενο διαχωρισμό των πρωταγωνιστών των βιογραφιών σε παραδείγματα ‘προς μίμηση’ ή ‘προς αποφυγή’. Δεδομένου ότι ο Πλούταρχος δεν εκθέτει εξιδανικευμένες προσωπικότητες ούτε συντάσσει ρητορικά εγκώμια ή ψόγους, ο συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι απόλυτη διάκριση μεταξύ ‘θετικών’ και ‘αρνητικών’ Βίων δεν υφίσταται. Το κέντρο βάρους μετατοπίζεται, από τα απόλυτα μεγέθη, στον ρόλο που ο ίδιος ο Πλούταρχος επιφυλάσσει στους αναγνώστες των συζυγιών, οι οποίοι καλούνται να μελετήσουν ενδελεχώς παραδείγματα ‘προς προβληματισμό’, υπαρκτές προσωπικότητες με τις αρετές και τις αδυναμίες τους, όχι εξωπραγματικές φύσεις. Στοιχεία προς μίμηση ή προς αποφυγή διαθέτουν, εν τέλει, όλοι οι ήρωες του Πλουτάρχου.