Περί δημοτικής εν Ελλάδι γλώσσης

Ο ιστοριοδίφης Παναγιώτης Χιώτης (1814-1896), δάσκαλος και διευθυντής της Δημοσίας Βιβλιοθήκης της Ζακύνθου, πραγματεύεται εδώ την εξέλιξη της νεοελληνικής γλώσσας και των ποικίλων διαλέκτων της. Ο σκοπός του ήταν διττός: να τεκμηριώσει την άμεση καταγωγή της νεοελληνικής από την αρχαία και δη την ομηρική γλώσσα, και δεύτερον να αποδείξει ότι το γλωσσικό ιδίωμα των Επτανησίων ήταν αμιγώς ελληνικό. Ανασκευάζει έτσι τα επιχειρήματα, ότι οι Επτανήσιοι είναι “βαρβαρόφωνοι ή φραγγόφωνοι και αφιλόκαλλοι”, και συμπεραίνει ότι “η δημοτική γλώσσα του Επτανησίου επιφέρεται τας αυτάς μορφάς, και τους κοινούς παντί ιδιώματι τύπους άλλου Ελληνικού λαού”. Εκτός από επιστημονικό πόνημα, το δημοσίευμα του Χιώτη αποτελεί έντυπο όχημα του πολιτικού κινήματος της Ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα.