Πέρα από την αρχή της ηδονής

Είχε διαπιστώσει πως όλα ανεξαίρετα τα άτομα τείνουν στην αναζήτηση της ηδονής, από τον εγωιστή στον οποίο η στάση αυτή είναι έκδηλη, αφού χρησιμοποιεί τους άλλους για την ικανοποίηση των επιθυμιών του, ως τον αλτρουιστή που βρίσκει τη δική του ικανοποίηση στην απάρνηση των παρορμήσεών του για χάρη του αγαπημένου προσώπου ή στο όνομα μιας αφηρημένης αρχής, όπως η τιμή και το καθήκον.Από ψυχολογική άποψη, φαινόταν τελικά σάμπως κι οι δυο ακραίες περιπτώσεις -τύποι, ο εγωιστής που χρησιμοποιεί τους ομοίους του κι ο αλτρουιστής που θυσιάζεται γι’ αυτούς, να ‘χαν τον ίδιο σκοπό- την ευχαρίστησή τους, με ολότελα διαφορετικούς τρόπους ο καθένας. Συναντάμε άλλωστε κάτι παρόμοιο και στο καθαρά σεξουαλικό πεδίο, με το σαδιστή, που κακομεταχειρίζεται και ταπεινώνει το αγαπημένο αντικείμενο, και τον μαζοχιστή που επιδιώκει την επιβολή στον εαυτό του αυτής της μεταχείρισης: δύο αντιθετικές εκδηλώσεις της ίδια αναζήτησης της ηδονής από το άτομο.Από ορισμένες κλινικές παρατηρήσεις, ο Φρόυντ έφτασε να διαβλέψει πως ο μεγαλύτερος αριθμός των ψυχικών φαινομένων υπόκειται στην αρχή της ηδονής.