Πεπραγμένα και πρακτέα

Ο πέμπτος τόμος της σειράς “Τα σταυροδρόμια του λαβυρίνθου”, με τίτλο “Πεπραγμένα και Πρακτέα”, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Le Seuil το 1997, και υπήρξε το τελευταίο έργο το οποίο εξέδωσε εν ζωή ο Κορνήλιος Καστοριάδης. Λαμβάνοντας ως αφετηρία τα κείμενα που συμπεριελήφθησαν, το 1989, σε έναν συλλογικό τόμο αφιερωμένο στη σκέψη του, ο Καστοριάδης εμβαθύνει σε ψυχαναλυτικές και σε φιλοσοφικές όψεις της δουλειάς του στη μεταξύ τους συνάφεια. Μεταξύ των συνομιλητών του στον εν λόγω τόμο, μπορούμε να σημειώσουμε ενδεικτικά τους Εντγκάρ Μορέν, Πιερ Βιντάλ-Ναγκέ, Βενσάν Ντεκόμπ, Άγκνες Χέλλερ και Άξελ Χόννετ. Με τη γονιμότητα και τον δυναμισμό των εννοιών που ανέπτυξε συστηματικά ήδη από τη Φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας, ανάμεσα στις οποίες διακρίνονται η ριζική φαντασία, η ενική ψυχή και το κοινωνικό φαντασιακό, ο Καστοριάδης καταδύεται στα θεμέλια της φιλοσοφίας και αναδύεται συνομιλώντας με τη φαινομενολογία του Μερλώ-Ποντύ, αναστοχαζόμενος την ψυχαναλυτική πρακτική και θεωρία, προσφέροντας εργαλεία για την τοποθέτηση έναντι τόσο του δομισμού όσο και του μεταδομισμού και διανοίγοντας εντέλει έναν δρόμο το εύρος του οποίου μένει να εκτιμηθεί πλήρως. Όπως σημειώνει ο συγγραφέας, “Δεν φιλοσοφούμε, δεν ασχολούμαστε με την οντολογία για να διασώσουμε την επανάσταση, αλλά για να διασώσουμε τη σκέψη μας και τη συνοχή μας”. Ταυτόχρονα όμως, ο Καστοριάδης υπερασπίζεται και διασαφηνίζει το πρόταγμα της άμεσης δημοκρατίας για το οποίο ουδέποτε έπαψε να εργάζεται.