Οδός ελευθερίας, στάση θανάτου

Το αφήγημα του Σοφοκλή Λαζάρου “Οδός Ελευθερίας – Στάση Θανάτου” αποτυπώνει μια πτυχή του κυπριακού απελευθερωτικού αγώνα· εκείνη των βασανιστηρίων στα οποία υπέβαλλαν τους αγωνιστές σκληροί Εγγλέζοι και φανατικοί Τούρκοι του Ειδικού Κλάδου (Special Branch) της Αγγλικής Αστυνομίας. Αποτυπώνει τον πόνο από τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκε ο συγγραφέας. Τον πόνο, το φόβο και την αγωνία. Αλλά και την αποφασιστικότητα του αγωνιστή-μάρτυρα να κρατηθεί ως το τέλος. Αυτού του μάρτυρα που συμπυκνώνει το αγωνιστικό πάθος, την εθνική εντιμότητα και αξιοπρέπεια, το ψυχικό σθένος και το ήθος των νεαρών αγωνιστών της ΕΟΚΑ. Το “Οδός Ελευθερίας – Στάση Θανάτου” είναι το πιο αυθεντικό αφήγημα του αγώνα της Κύπρου. Είναι ένα ντοκουμέντο. Εκθέτονται πικρά, προσωπικά βιώματα κι αληθινά γεγονότα. Οι συναρπαστικές περιγραφές, οι σκηνές βαναυσότητας, αγωνίας αλλά και πίστης στον αγώνα, η ψυχογραφία των προσώπων και οι εσωτερικές συγκρούσεις συνθέτουν ένα λιτό μα στέρεο πίνακα φρίκης. Της φρίκης από την απανθρωπιά, που τη βλέπουμε και σήμερα στο γύρω μας κόσμο και κάνει το αφήγημα μια ενδιαφέρουσα, σύγχρονη φωνή διαμαρτυρίας. Ο αναγνώστης θα πονέσει από τον ωμό ρεαλισμό, θα αγανακτήσει από το τραγικό και παράλογο και θα συγκινηθεί από τον αέρα του θανάτου αυτού του μυθιστορήματος. Ο ήρωας, θρεμμένος με την ελληνική πνευματική παράδοση, αγαπά και σέβεται τη ζωή, αλλά ξέρει πως ο θάνατος είναι μέσα στο παιχνίδι της ζωής. Δε θα μιλήσει με τίποτα, γιατί δεν πρέπει. Φοβάται όμως μήπως δεν αντέξει στα επόμενα βασανιστήρια. Η διέξοδος είναι ο θάνατος. Τον προκαλεί και τον δέχεται στην πιο χαρούμενη ώρα της ημέρας, μέσα στην αυλή του Special Branch.