Ο Οξαποδός και άλλες ιστορίες τρόμου και τρέλας

Στα τέλη του περασμένου αιώνα, η γνωριμία των γάλλων δημιουργών με την ποίηση και τα πεζά του Edgar Allan Poe, χάρη στον Μπωντλαίρ και στον Μαλλαρμέ, είχε κιόλας γεννήσει μιαν ολόκληρη τάση προς το αλλόκοτο, το παράδοξο και το ονειρικό, παράλληλα σχεδόν με το άλλοτε ποιητικό και άλλοτε ακραίο ρεαλισμό που υποστήριξαν με το έργο τους συγγραφείς όπως ο Φλωμπέρ και ο Ζολά, αντίστοιχα. Η μορφή όμως της γαλλικής πεζογραφίας που συνοψίζει αυτές τις δύο μάλλον αντικρουόμενες τάσεις, αντικατοπτρίζοντας τις ποικίλες και αντιφατικές διαθέσεις της κοινωνίας του παρισινού fin de siecle, είναι ο Γκυ ντε Μωπασάν. Ένας συγγραφέας πρωτεϊκός, που το έργο του είναι δύσκολο να τοποθετηθεί στη μια ή στην άλλη σχολή, στο ένα ή στο άλλο είδος, μια μορφή πολυσύνθετη, διφορούμενη, πληθωρική και τραγική συνάμα, που άφησε πίσω της έναν πακτωλό από μικρά ή μεγαλύτερα αφηγήματα, γραμμένα με το πάθος, με τη δύναμη, με τη λεπτότητα και ταυτόχρονα με τον πρωτογονισμό ενός μεγάλου στυλίστα. Ενός στυλίστα που το ύφος του δεν περιορίζεται σε μια συνετή και σμιλεμένη γλαφυρότητα, αλλά ταυτίζεται με την ίδια τη φύση του συγγραφέα, που ρίζωσε μέσα στη γλώσσα και αναπτύχθηκε σα δέντρο που βλασταίνει και σκοτεινιάζει και πνίγει τα πάντα γύρω με τα πυκνά και χυμώδη φυλλώματά του. […] Πολλοί υποστηρίζουν ότι θα’τανε λάθος να δει κανείς τις “φανταστικές” του ιστορίες κάτω από το πρίσμα της δικής του ψυχοπαθολογικής περίπτωσης. Δύσκολα όμως μπορείς ν’ αντισταθείς στον πειρασμό και να μην τις αντιμετωπίσεις σαν ένα πειστήριο απόλυτης γνησιότητας, σαν μια μαρτυρία απόλυτης ταύτισης ζωής και τέχνης. Τόσο που να μην μπορείς πια να τις ξεχωρίσεις. Αφού και οι δύο, στην περίπτωση του Μωπασάν, έχουν την ίδια διττή όψη: ο τρόμος και η τρέλα σκεπασμένα με το περίβλημα μιας φαντασμαγορικής ομορφιάς, όπως ένα χαλί από νούφαρα, που κρύβει τη σήψη και την άβυσσο. (Από την εισαγωγή του Στρατή Πασχάλη)