Ο μακεδονικός αγώνας στο σαντζάκι της Δράμας

Ο μακεδονικός αγώνας είναι ένας μεγάλος ιστορικός σταθμός που συνδέει τα δύο κορυφαία ιστορικά γεγονότα του νεότερου ελληνισμού, την εθνεγερσία του 1821 και την εθνική εποποιΐα του 1912-13. Χωρίς αμφιβολία οι μακεδονομάχοι είναι οι συνεχιστές του έργου των αγωνιστών του ’21. Αν οι ήρωες της εξέγερσης του ’21 ανέστησαν το ελληνικό κράτος, οι μακεδονομάχοι με τους ηρωισμούς και την αυτοθυσία τους ανανέωσαν και συμπλήρωσαν το έργο εκείνων. Με τον ενθουσιασμό και την πίστη τους κατόρθωσαν να ξυπνήσουν τις κοιμισμένες δυνάμεις του έθνους, να τις εμπνεύσουν και να τις οδηγήσουν στο ανεπανάληπτο έπος των βαλκανικών πολέμων. Τα λαμπρά επιτεύγματα της εθνικής εποποιΐας του 1912-13 δε θα μπορούσαν να επιτευχθούν, αν δεν είχε προηγηθεί ο ένδοξος μακεδονικός αγώνας.