Ο κώδικας των θυσιών

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη εκδίδουν από κοινού τον “Κώδικα των Θυσιών”, το οθωμανικό κατάστιχο που σώζεται στο Τουρκικό Αρχείο Ηρακλείου, στο οποίο καταγράφονται κατά επαρχία και κατά χωριό ονόματα των χριστιανών κατοίκων της Ανατολικής Κρήτης που σκοτώθηκαν, αιχμαλωτίστηκαν, πουλήθηκαν σκλάβοι ή διέφυγαν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, και οι περιουσίες τους δημεύτηκαν από το οθωμανικό δημόσιο ή αποδόθηκαν σε κληρονόμους των θυμάτων. Στον “Κώδικα” καταγράφονται επίσης τα ονόματα εξωμοτών που οι περιουσίες τους δημεύτηκαν, καθώς και χριστιανών που είχαν χωράφια έξω από το κάστρο και σπίτια ή καταστήματα μέσα στην πόλη του Ηρακλείου, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν πέσει θύματα κατά τη μεγάλη σφαγή του Ιουνίου του 1821 στον Άγιο Μηνά, και οι περιουσίες τους πουλήθηκαν ή δωρήθηκαν σε μουσουλμάνους. Ο “Κώδικας”, πέραν της προφανούς σημασίας του ως πολύτιμης μαρτυρίας για την ιστορία των ανθρώπων και των οικογενειών τους που χάθηκαν, αποτελεί ανεκτίμητης αξίας πηγή για τις συνέπειες της επανάστασης στον χριστιανικό πληθυσμό, για τις πολεμικές επιχειρήσεις των οθωμανών εναντίον των εξεγερμένων χριστιανών, για την αγροτική οικονομία της εποχής, τη δημογραφική σύνθεση των οικισμών, τη μετεξέλιξη των επωνύμων και των τοπωνυμίων, κ.ά. Η μετάφραση συνοδεύεται από φωτογραφική αναπαραγωγή του οθωμανικού χειρογράφου γραμμένου στην αραβική γραφή, εκτενή εισαγωγή και συμπεράσματα, αναλυτικούς πίνακες για τα θύματα και τις περιουσίες τους κατά επαρχία και χωριό, πίνακες τοπωνυμίων, γλωσσάρια, ευρετήρια κ.λπ.