Ο Freud και η παιδαγωγική

Ο Sigmund Freud από πολύ νωρίς θεώρησε πως η ψυχανάλυση μπορεί να φωτίσει το χώρο της παιδαγωγικής όχι μ’ έναν θεωρητικό τρόπο αλλά μέσα από τη συνάντηση δύο πεδίων πράξης. Έθεσε λοιπόν τις βάσεις για τη δημιουργία μιας νέας κατεύθυνσης, της Ψυχαναλυτικής Παιδαγωγικής. Μετά τον Freud, ψυχαναλυτές και παιδαγωγοί μπήκαν στη διαδικασία αναζήτησης των θεωρητικών και πρακτικών εργαλείων που θα δώσουν τη δυνατότητα να εκπαιδεύσουμε και να διδάξουμε αναγνωρίζοντας τις ασυνείδητες διαστάσεις του υποκειμένου. Η Mireille Cifali, καθηγήτρια των επιστημών της αγωγής στη Γενεύη, και η Francis Imbert, ψυχαναλύτρια και επιμορφώτρια εκπαιδευτικών στα γαλλικά IUFM, κάνουν μια νέα ανάγνωση των κειμένων του Freud. Στο πολύ ενδιαφέρον αυτό εγχείρημα αντιπαραθέτουν τον φροϋδικό προβληματισμό με τη σκέψη των παιδαγωγών ψυχαναλυτών August Aichorn και Hans Zulliger, οι οποίοι πρώτοι βάλθηκαν να «εφαρμόσουν» με τον τρόπο τους την ψυχαναλυτική παιδαγωγική στην πράξη. Το εγχείρημα αυτό τους έφερε αντιμέτωπους με τα ζητήματα της μεταβίβασης στο πρόσωπο του δασκάλου και της ταύτισης με το δάσκαλο, αντίστοιχη με την ταύτιση με τον “οδηγό” της Ψυχολογίας των μαζών και ανάλυση του εγώ του Freud. Έκτοτε, τεράστιες αλλαγές έχουν γίνει στο χώρο της εκπαίδευσης αλλά και της ψυχανάλυσης και ο σημερινός προβληματισμός μπολιάζεται με τη μεταγενέστερη συμβολή των Jacques Lacan, Wilfred Bion, Paul-Laurent Assoun, Joel Dor που αναδεικνύουν με ιδιαίτερο τρόπο τη φαντασιακή και τη συμβολική διάσταση της αγωγής.