Ο ευρωπαϊκός κομμουνισμός

Ο αυστριακός κοινωνιολόγος, πολιτικός στοχαστής, ιστορικός και δημοσιογράφος Φραντς Μπόρκεναου (1900-1957), ζώντας μέσα από τις ίδιες τις γραμμές της Κομιντέρν, στην οποία υπήρξε ενεργό μέλος μέχρι το 1929, τις δράσεις και τις τακτικές του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, αντιλήφθηκε από νωρίς και είχε το θάρρος να μιλήσει για τον ολοκληρωτικό χαρακτήρα του κομμουνισμού σε μια εποχή, όπου κάτι τέτοιο για τους περισσότερους αριστερούς διανοούμενους θεωρούταν αιρετικό καθώς και προδοσία του κοινού αγώνα κατά του φασισμού. Ο ίδιος υπήρξε ένας από τους πρώτους πολιτικούς στοχαστές που χρησιμοποίησαν τον όρο ολοκληρωτισμός, προκειμένου να περιγράψει και να αναλύσει τον εθνικοσοσιαλισμό και τον μπολσεβικισμό. Το προκείμενο βιβλίο γράφτηκε το 1951, την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου κι ενόσω ζούσε ακόμα ο Στάλιν, και αποτελεί μια διεξοδική, πρωτότυπη και τολμηρή για την εποχή της ανάλυση και ιστορία του ευρωπαϊκού κομμουνιστικού κινήματος. Ο Μπόρκεναου ξεκινά την ιστορία του από το 1917, όταν ο Λένιν και το κόμμα του κατέλαβαν την εξουσία στη Ρωσία και δημιούργησαν τις βάσεις της μετέπειτα σταλινικής δικτατορίας. Άλλωστε για τον Μπόρκεναου ο δικτατορικός χαρακτήρας του σοβιετικού καθεστώτος ανάγεται στον ίδιο τον Λένιν και όπως είχε γράψει ήδη το 1938: “Το κράτος που δημιούργησε ο Λένιν δεν ήταν ούτε δημοκρατικό ούτε σοβιετικό, αλλά απλώς ένα κράτος ολοκληρωτικής γραφειοκρατίας”.