Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και η ιστορία του ελληνικού υπερρεαλισμού

Υπήρξε άραγε μια προσπάθεια σύστασης υπερρεαλιστικής ομάδας στην Ελλάδα στο μεσοπόλεμο; Αν ναι, σε ποιά συμφραζόμενα; Τέλος, γιατί η προσπάθεια αυτή δεν ευοδώθηκε; Προσπαθώντας να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά ο συγγραφέας εξετάζει κείμενα και ιστορικά τεκμήρια της εποχής, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προέρχονται από τα κατάλοιπα του Ανδρέα Εμπειρίκου. Μεταξύ τους βρίσκονται διάφορες εκδοχές ενός χειρογράφου του τελευταίου, συνέχεια της Διάλεξης του ’35, στις οποίες ο υπερρεαλισμός θεωρείται το κατεξοχήν δυναμικό κάθε εξέγερσης και κάθε επανάστασης και εξετάζεται η σχέση του με την κομμουνιστική επανάσταση και την αναρχία. Επιχειρώντας ένα σχεδίασμα της ιστορίας του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, ο συγγραφέας επικεντρώνεται στην, απωθημένη, τόσο από τούς ίδιους όσο και από την κριτική, σχέση του Εμπειρίκου με τον Κάλας. Οι περισσότερες μελέτες τείνουν ν’αποσυσχετίσουν τους δύο ποιητές. Αντίθετα, τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο βιβλίο αυτό δείχνουν πως υπήρξαν συνοδοιπόροι στην απόπειρα θεμελίωσης του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα και πως συνδέθηκαν με μια θερμή φιλία, η οποία διακόπηκε με μια ρήξη, με προσωπικές και θεωρητικές διαστάσεις. Στο περιεχόμενο της σχέσης αυτής και στα αίτια της ρήξης, ο συγγραφέας βρίσκει ένα ερμηνευτικό κλειδί της ιστορίας του ελληνικού υπερρεαλισμού. Το ζήτημα της αυθεντίας, ψυχολογικοί και ιδιοσυγκρασιακοί συσχετισμοί, πλέκονται πυκνά με τον τρόπο με τον οποίον καθένας από τούς δύο ποιητές αντιλαμβάνεται τον έρωτα, το σαδισμό, την επανάσταση και το φασισμό, τόσο σε σχέση με την ψυχανάλυση και τον υπερρεαλισμό, όσο και μέσα στον κυκλώνα των ιστορικών γεγονότων εκείνης της εποχής: τη μεταξική δικτατορία, τον ισπανικό εμφύλιο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο.