Μνημόνιο για τη φτώχεια

Φέτος γιορτάζονται τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Α. ντε Τοκβίλ (1805-1859) ενός από τους σημαντικότερους Γάλλους πολιτικούς στοχαστές του 19ου αιώνα. Το “Μνημόνιο για τη φτώχεια” του Τοκβίλ είναι από τις οξυδερκέστερες αναλύσεις για την κατάσταση της εργατικής τάξης της εποχής, αλλά και περιγράφει επίσης, με ακρίβεια τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ της αριστοκρατίας της εποχής της φεουδαρχίας και της τάξης βιομηχάνων, αυτής της νέου τύπου αριστοκρατίας της βιομηχανικής εποχής. Σε αντίθεση με τους φιλελεύθερους οικονομολόγους της εποχής του, ο Τοκβίλ επικρίνει τον αυξανόμενο καταμερισμό της εργασίας, γιατί αποστερεί από τους εργαζομένους την ανθρωπιά τους και τάσσεται υπέρ της επέκτασης του θεσμού της μικροϊδιοκτησίας ως του πλέον αποτελεσματικού μέσου για την καταπολέμηση της φτώχειας. Κατά τον Τοκβίλ οι όποιες ταξικές ανισότητες και τα προβλήματα που αυτές γεννούν θα αποδειχτούν στο διάβα της ιστορίας λιγότερο σημαντικές και λιγότερο ισχυρές από την εξίσωση των συνθηκών που επιφέρει η σχεδόν ακαταμάχητη έλευση της δημοκρατίας.