Λαοί και αυτοκρατορίες

Οι πολιτισμοί των περισσότερων λαών του κόσμου, αν όχι όλων, έχουν διαμορφωθεί μέσα από εκτεταμένες περιόδους μεταναστεύσεων, και πολλές από τις ιστορίες που αφηγούμαστε για το παρελθόν μας, αλλά και για το μέλλον μας, είναι ιστορίες περιπλάνησης. Επίσης, είναι περιπέτειες εγκατάστασης, μιλούν για την προσπάθεια να ορίσουμε το χώρο και τα όριά μας, να ελέγξουμε τη ζωή μας. Ο Άντονυ Πάγκντεν ξεκινάει την “ιστορία των αυτοκρατοριών” με τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους “υπέρτατους ταξιδευτές”, και συνεχίζει με την ανάλυση των Ρωμαίων, που μετέτρεψαν την μετανάστευση σε μια μορφή κυριαρχίας και προσπάθησαν να επιβάλουν την ιδιότητα του πολίτη σε όλους τους πληθυσμούς που κατέκτησαν. Η αφήγηση κορυφώνεται με το ιστορικό των ευρωπαϊκών υπερπόντιων μεταναστεύσεων, όπως είναι η επέκταση της βρετανικής αυτοκρατορίας, καθώς και των συνεπειών των επαφών μεταξύ των “πολιτισμένων” Ευρωπαίων και των “βάρβαρων” αυτοχθόνων, τα δραματικά επακόλουθα των οποίων εξακολουθούν ως σήμερα να κάνουν έντονη την παρουσία τους. Ο Πάγκντεν ολοκληρώνει το βιβλίο του αναλύοντας την αποτυχία του ιμπεριαλισμού στον εικοστό αιώνα. Εξετάζει τα φαινόμενα σε σχέση με την αυτοκρατορία, την άνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την έννοια της “παγκοσμιοποίησης”. Αντλώντας στοιχεία από φιλολογικές, ανθρωπολογικές και ιστορικές πηγές oλόκληρου του κόσμου, το βιβλίο”Λαοί και αυτοκρατορίες” αφηγείται τις ιστορίες της μαζικής μετακίνησης των πληβείων και των πατρικίων στην ευρωπαϊκή ιστορία. Τα τελευταία χρόνια οι ιστορικοί προσπαθούν να εξηγήσουν τα φαινόμενα των αυτοκρατοριών και της αποικιοκρατίας. Ανάμεσα στους μοντέρνους αναλυτές συγκαταλέγονται οι Άντονυ Πάγκντεν, Τζέιμς Μελντούν και Ντέιβιντ Άρμιταζ, που ερευνούν το πώς και το γιατί, μετά το 1492, η Ευρώπη επεκτάθηκε υπερποντίως, με πρώτη και «καλύτερη» τη Βρετανία, που έγινε για έναν τουλάχιστον αιώνα η μεγαλύτερη αποικιοκρατική δύναμη στον κόσμο. Στο βιβλίο του Άντονυ Πάγκντεν “Λαοί και αυτοκρατορίες” επιχειρείται η εξέταση του “ιμπεριαλισμού” από την εποχή του Αλεξάνδρου μέχρι σήμερα, ενώ εντοπίζονται τα χαρακτηριστικά εκείνα που συνδέουν την αυτοκρατορική Ρώμη με τις πρόσφατες αυτοκρατορίες και εξηγούνται οι κύκλοι και οι ευθείες της ιστορίας που σφραγίζουν την πορεία του ανθρώπου μέσα στο χρόνο.