Η υποσημείωση

Το κείμενο πείθει, οι υποσημειώσεις τεκμηριώνουν. Με αυτό τον τρόπο δηλώνεται συνήθως η διττή υπόσταση της ιστορικής γραφής. Πότε όμως χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά η υποσημείωση και από ποιον; Πέρα από τα συγκεκριμένα ιστορικά προβλήματα που θέτει ο Anthony Grafton προκειμένου να απαντήσει στο εύλογο αυτό ερώτημα, ένα είναι βέβαιο: η ιστορία της υποσημείωσης δεν είναι μονοσήμαντη, όπως άλλωστε μονοσήμαντη δεν είναι και η λειτουργία της. Η υποσημείωση μοιάζει ανεπανόρθωτα διχασμένη ανάμεσα στην αξίωση να αναχθεί σε αυτόνομο λογοτεχνικό είδος και στον υποβιβασμό της σε απόβλητο του ιστορικού κειμένου. Ο Anthony Grafton δε διστάζει να παραβιάσει τη σκηνή της ιστορικής γραφής και να εισχωρήσει στα παρασκήνια, εκεί όπου παράγονται, τουλάχιστον τους τελευταίους τέσσερις αιώνες, οι υποσημειώσεις. Στις υπόγειες διαδρομές του συνοδεύεται από επιφανείς ιστοριογράφους και ιστορικούς όπως οι Pierre Bayle, Edward Gibbon, Leopold von Ranke, αλλά και από φιλοσόφους όπως οι Hume, Kant και Hegel. Το βιβλίο “Η υποσημείωση. Μια παράξενη ιστορία” κυκλοφορεί ήδη σε εννέα γλώσσες.