Η συνείδηση ενάντια στο νόμο

Πολύ πριν η αστική τάξη συνειδητοποιήσει πλήρως τους σκοπούς της, την εποχή που το νέο πνεύμα αναδυόταν, οι πρώτοι αντίκτυποι της κοσμογονικής αλλαγής που ερχόταν έπλητταν ήδη τα ευαίσθητα στρώματα του πληθυσμού. Η αντίδρασή τους, άμεση, αυθόρμητη και συχνά βίαιη, εκδηλώθηκε με τα πιο πρόσφορα υλικά και διανοητικά μέσα. Φορείς αυτού του πρώτου κύματος αντίδρασης υπήρξαν θρησκευτικές ομάδες που αποσπάστηκαν από το κύριο σώμα του χριστιανισμού -κυρίως της Μεταρρύθμισης- υιοθετώντας ένα τρόπο ζωής που δεν συμμορφώνονταν με τις κοινωνικές, ηθικές και θρησκευτικές αξίες της εποχής. Συγχρόνως, πρόβαλαν το όραμα μιας ουτοπικής κοινωνίας, ο δρόμος για την οποία περνούσε σχεδόν πάντα από την κοινωνική εξέγερση. Η κοινή συνισταμένη η οποία φαίνεται να διαπερνά όλα αυτά τα κινήματα, για τα οποία έχουν προταθεί οι συλλογικοί όροι “Ριζοσπαστική Μεταρρύθμιση” και “Αριστερά της Μεταρρύθμισης”, είναι η εξέγερση ενάντια στο νόμο? το νόμο ως κανονιστικό θεσμό, θρησκευτικό ή κοσμικό, που την περίοδο αυτή αρχίζει να ορθολογικοποιείται και να γίνεται τόσο πιο αποτελεσματικός όσο ο έλεγχος που ασκεί εκλεπτύνεται.Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται σε τρεις βασικούς σταθμούς της ιστορίας αυτών των κινημάτων: στο αναβαπτιστικό φαινόμενο (πρώτο μισό του 16ου αιώνα), στον αντινομισμό (μέσα 16ου έως αρχές 17ου αιώνα) και στις αριστερές πουριτανικές σέκτες που εμφανίζονται στο προσκήνιο κατά την Αγγλική Επανάσταση (μέσα 17ου αιώνα).