Η σάτιρα και η παγκόσμια ιστορία της

Η σάτιρα είναι ένα ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος και μια πολιτικο-κοινωνική πράξη. Είναι το γέλιο που στεγνώνει το δάκρυ, το αντίβαρο στην τραγική πλευρά της ζωής, το φαρμακερό βέλος στη φαρέτρα του αδύναμου κατά των ισχυρών. Ο ρόλος της σάτιρας αρχίζει εκεί όπου τελειώνει η υπομονή των ανθρώπων για τα “κακώς κείμενα” που βλέπουν γύρω τους, χωρίς να διαθέτουν άλλα μέσα για ν’ αντιδράσουν. Γι’ αυτό και η έξαρση του είδους σ’ έναν ορισμένο τόπο και χρόνο, με τη μορφή σατιρικών στίχων, γελοιογραφιών κτλ., συνήθως λειτουργεί ως προπομπός λαϊκών εξεγέρσεων ή επαναστάσεων. Μεγάλες πένες της ποίησης, της πεζογραφίας και του θεάτρου αφιερώθηκαν αποκλειστικά στη σάτιρα (Αριστοφάνης, Θερβάντες, Μολιέρος), ενώ σατιρικές εκλάμψεις διαστίζουν έργα επικά ή δραματικά (Όμηρος, Σαίξπηρ, Μπάυρον). Με τέτοια σταδιοδρομία στο πνευματικο-καλλιτεχνικό και το κοινωνικό στερέωμα, μια παγκόσμια ιστορία της σάτιρας αναπόδραστα συμπεριλαμβάνει πλούτο στοιχείων από την παγκόσμια ιστορία της λογοτεχνίας. Η ανά χείρας έκδοση διανθίζεται από εικόνες και συνοδεύεται από εκτεταμένη ονοματολογία, ορολογία, βιβλιογραφία, τίτλους έργων, καθώς και πίνακες κωμωδιογράφων, σατιρικών συγγραφέων και γελοιογράφων.