Η “Εγκυκλοπαίδεια φιλολογική” του Ιωάννη Πατούσα

Η Αθανασία Αβδάλη, λειτουργός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δημοσιεύει εδώ τη διδακτορική διατριβή της. Η μελέτη έχει ως αντικείμενό της τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων στα ελληνικά σχολεία του μεσαίου κύκλου κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας. Το θέμα ανήκει στον ευρύτερο κύκλο της παιδείας του Νέου Ελληνισμού σε μία κρίσιμη περίοδο διαμόρφωσής της, τον 18ο αιώνα. Η δημοσίευση της τετράτομης “Εγκυκλοπαίδειας Φιλολογικής” του Αθηναίου λογίου Ιωάννη Πατούσα (1677-1712) στη Βενετία το 1710 συνιστά ορόσημο στην εξέλιξη της νεοελληνικής εκπαίδευσης, καθόσον τότε τέθηκε σε εφαρμογή ένα είδος αναλυτικού προγράμματος με καθολική ισχύ. Χάρη στον Πατούσα η ελληνική δευτεροβάθμια παιδεία αποκτά ομοιομορφία. Η συγγραφέας εξετάζει τις σπουδές του λογίου στο Ελληνικό Κολλέγιο του Αγίου Αθανασίου στη Ρώμη, το διδακτικό του έργο στο Φλαγγινιανό Φροντιστήριο της Βενετίας και την πολυσχιδή εκδοτική του δραστηριότητα. Εν συνεχεία αναδεικνύει την πρωτοτυπία της “Εγκυκλοπαίδειας Φιλολογικής” και την εντάσσει πετυχημένα στο πλαίσιο της (συντηρητικής) στροφής της ελληνικής Μέσης Παιδείας προς την αρχαιολατρεία. Η έκδοση περιλαμβάνει ανέκδοτο θεολογικό λόγο του Πατούσα και γενικό ευρετήριο.