Η παιδαγωγική επάρκεια των εκπαιδευτικών

Οι βασικές λειτουργίες που καλείται να επιτελέσει το σχολείο στο πλαίσιο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης διαφοροποιούνται υπό την επίδραση των εκάστοτε συνθηκών. Ωστόσο, πέρα από τις ιδιαίτερες ανάγκες της κάθε εποχής και του κάθε τόπου, βασική αποστολή του σχολείου είναι η διασφάλιση αφενός υψηλών επιδόσεων των μαθητών και αφετέρου ισότητας στην κατανομή ευκαιριών σε όλους τους μαθητές. Ειδικότερα σήμερα, το σχολείο καλείται να επιτελέσει αυτές τις λειτουργίες λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις της εποχής μας, όπως είναι η πολυπολιτισμική συνύπαρξη, η κυριαρχία της τεχνολογίας, η εξέλιξη των επιστημών και η ταχύτατη ανανέωση της γνώσης. Παράλληλα, στόχος του σχολείου δεν είναι η προετοιμασία των μαθητών μόνο για το παρόν, αλλά και για ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο μέλλον.Τα παραπάνω γνωρίσματα του σύγχρονου σχολείου καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό τον ρόλο του εκπαιδευτικού, ο οποίος θα πρέπει να διαθέτει τα ανάλογα εφόδια, την απαραίτητη επαγγελματική γνώση. Προβάλλει, λοιπόν, το ερώτημα “Ποια εφόδια πρέπει να διαθέτει ο εκπαιδευτικός για να είναι αποτελεσματικός στο έργο του”. Η οριστική και απόλυτη οριοθέτηση των εφοδίων αυτών, ούτε εφικτή ούτε θεμιτή είναι, δεδομένου του ρευστού χαρακτήρα της διδασκαλίας και της συνθετότητας του ρόλου του εκπαιδευτικού. Ωστόσο, η προσωρινή καταγραφή τους είναι απαραίτητη προϋπόθεση τόσο για το σχεδιασμό προγραμμάτων εκπαίδευσης εκπαιδευτικών όσο και για τη συγκρότηση κριτηρίων για την επιλογή, την αξιολόγηση, αλλά και την αυτοαξιολόγησή τους.Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται -αξιοποιώντας τη σύγχρονη συζήτηση και πρωτογενή ερευνητικά ευρήματα- το θέμα της “επαγγελματικής γνώσης” των εκπαιδευτικών. Σκοπός της έρευνας ήταν να οριοθετηθεί το περιεχόμενο των παιδαγωγικών σπουδών, όπως προκύπτει από τις ανάγκες και τις εκτιμήσεις εν ενεργεία εκπαιδευτικών. Επιμέρους στόχος ήταν να καταγραφούν συστηματικά οι παιδαγωγικές γνώσεις που ελέγχονται για την επιλογή εκπαιδευτικών, προκειμένου να εισέλθουν στο επάγγελμα στην Ελλάδα.Ειδικότερα στο πρώτο μέρος του βιβλίου συστηματοποιείται το περιεχόμενο της “επαγγελματικής γνώσης” των εκπαιδευτικών αφενός ως προς το εύρος και αφετέρου ως προς το περιεχόμενο της. Στη συνέχεια σκιαγραφείται ο προβληματισμός για την παιδαγωγική επάρκεια των εκπαιδευτικών, καθώς και για τα κριτήρια και τις διαδικασίες επιλογής εκπαιδευτικών. Στο τελευταίο κεφάλαιο του πρώτου μέρους συζητούνται οι προεκτάσεις αναφορικά με την εκπαίδευση και την επιλογή εκπαιδευτικών.Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται ερευνητικά δεδομένα για την παιδαγωγική και διδακτική κατάρτιση των εκπαιδευτικών, τα οποία προέρχονται από τη διδακτορική διατριβή της γράφουσας. Ειδικότερα, για την απάντηση στο ερώτημα “ποια εφόδια διαθέτει ο παιδαγωγικά επαρκής εκπαιδευτικός” αντλούνται δεδομένα από δύο βασικές πηγές: α) Από τους εν ενεργεία εκπαιδευτικούς που δίνουν απαντήσεις, έχοντας την εμπειρία της πράξης και την τριβή με την πραγματικότητα του ελληνικού σχολείου και β) Από την ανάλυση των θεμάτων των εξετάσεων επιλογής εκπαιδευτικών που διενήργησε το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ) από 2000 έως το 2007. […](από τον πρόλογο της συγγραφέως)