Η κατάργηση της διοικητικής δίκης

Η κατάργηση της διοικητικής δίκης είναι ένα δικονομικό ζήτημα τεχνικού χαρακτήρα, το οποίο εξετάζεται εν προκειμένω υπό το πρίσμα του δικαιώματος δικαστικής προστασίας, ως βασικής εγγύησης όλων των ουσιαστικών θεμελιωδών δικαιωμάτων. Παρά τη διεξοδική νομοθετική ρύθμιση της κατάργησης της δίκης και τη νομολογιακή ερμηνεία της, ο θεσμός αυτός δεν αντιμετωπίσθηκε με το αντίστοιχο ενδιαφέρον από τη δικονομική θεωρία. Μέσω της ανάλυσης του νομικού καθεστώτος της κατάργησης επιχειρείται η ανάδειξη της σημασίας του μηχανισμού αυτού ως μέσου απαλλαγής του δικαστή από άσκοπες δίκες, σε μια εποχή όπου η επιτάχυνση της δίκης και η αποτελεσματικότητα της έννομης προστασίας βρίσκονται στο επίκεντρο της νομοθετικής επικαιρότητας και της νομολογιακής πολιτικής των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Η ανάλυση επικεντρώνεται στο ελληνικό θετικό δίκαιο και στηρίζεται, κυρίως, στη μελέτη της νομολογίας. Καταβάλλεται προσπάθεια συστηματοποίησης των αποφάσεων, εντοπισμού των κριτηρίων που ερμηνεύουν και δικαιολογούν τις νομολογιακές λύσεις και, τελικά, ένταξης του θεσμού της κατάργησης της δίκης στο δόγμα του διοικητικού δικαίου, δηλαδή στο σύστημα εννοιών που καθορίζουν τον συγκεκριμένο δικαιϊκό κλάδο. Για την ανάλυση του εθνικού δικαίου, τον εντοπισμό των αδυναμιών του και την ανάδειξη νέων λύσεων, επιλέγεται η συγκριτική προσέγγιση, όχι υπό την έννοια της χωριστής και παράλληλης παρουσίασης δύο ή περισσοτέρων εννόμων τάξεων, αλλά της εξέτασης των εθνικών λύσεων υπό το πρίσμα συγκεκριμένων επιλογών του αλλοδαπού δικαίου και της διερεύνησης της δυνατότητας κάλυψης τυχόν κενών των εθνικών κανόνων με την υιοθέτηση αλλοδαπών προτύπων, προσαρμοσμένων στις ιδιομορφίες του εθνικού δικονομικού συστήματος. Εξετάζονται βασικές πτυχές του νομικού καθεστώτος της κατάργησης στη γαλλική έννομη τάξη, η οποία θα μπορούσε, ως προς ορισμένα ζητήματα, να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τον Έλληνα δικαστή, καθώς και η προσέγγιση του δικαστή της Ένωσης. Οι γερμανικές, αντιθέτως, ρυθμίσεις, είναι δυσχερώς αξιοποιήσιμες, λόγω των βασικών διαφορών των δύο δικονομικών εννόμων τάξεων. Η μονογραφία διαρθρώνεται σε δύο μέρη που αντιστοιχούν και στη νομοθετική ρύθμιση του θεσμού της κατάργησης της δίκης. Στο πρώτο μέρος εξετάζονται οι περιπτώσεις της κατάργησης που συνδέονται με το πρόσωπο του διαδίκου (Κατάργηση της δίκης ελλείψει υποκειμένου), δηλαδή η παραίτηση του διαδίκου (Τίτλος Ι) και ο θάνατος του φυσικού ή η διάλυση του νομικού προσώπου (Τίτλος ΙΙ). Στο δεύτερο μέρος, αναλύονται οι λόγοι κατάργησης της δίκης που αφορούν την ίδια την προσβαλλόμενη πράξη (Κατάργηση της δίκης ελλείψει αντικειμένου), οι οποίοι είτε συναρτώνται προς το καθεστώς της πράξης, την καθ’οιονδήποτε τρόπο εξαφάνισή της ή τη λήξη της ισχύος της (Tίτλος I), είτε ανάγονται σε παρέμβαση του νομοθέτη (Τίτλος II). Η μονογραφία ολοκληρώνεται με την παρουσίαση των συμπερασμάτων και των προτάσεων για την κατά το δυνατόν ορθολογική διαμόρφωση του νομικού καθεστώτος της κατάργησης της δίκης ενόψει αποσυμφόρησης των δικαστηρίων με την απαλλαγή τους από υποθέσεις των οποίων η εκδίκαση δεν παρουσιάζει πρακτικό ενδιαφέρον.