Η έκλειψη του λόγου

Το βιβλίο γράφτηκε στα αγγλικά από τον Χορκχάιμερ όταν αυτός δίδασκε στο Πανεπιστήμιο Columbia, και εκδόθηκε το 1947 από το Oxford University Press. Αποτελεί στην ουσία μια απλή αλλά πλήρη εισαγωγή στη φιλοσοφία. Ο αναγνώστης θα βρει εδώ διατυπωμένα θέματα που αποτελούν αντικείμενα και του δικού του κοινωνικού προβληματισμού.Ο Χορκχάιμερ αντιπαραθέτει τα δύο είδη ορθολογισμού, τον αντικειμενικό και τον υποκειμενικό ορθολογισμό, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο υποκειμενικός ορθολογισμός, που κυριαρχεί πλέον σήμερα τόσο στη φιλοσοφία και τις κοινωνικές επιστήμες όσο και σ’ όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής, θεωρεί ότι οι σκοποί δεν υπόκεινται στην κρίση του ορθού Λόγου, αλλά μόνο τα μέσα για την επίτευξή τους.Απεμπολούμε έτσι, το δικαίωμά μας να εκφέρουμε αξιολογικές κρίσεις για τα κοινωνικά ζητήματα και, το κυριότερο, ο ορθός Λόγος συρρικνώνεται σ’ ένα τυποποιημένο εργαλείο για την ορθολογική επιδίωξη σκοπών, αδιάφορο αν οι σκοποί είναι ή δεν είναι λογικοί. Αυτό σημαίνει ότι ο ίδιος ο Λόγος γίνεται παράλογος -εκλείπει, όπως λέει και ο τίτλος του βιβλίου. “Η έκλειψη του λόγου” είναι το πρώτο βιβλίο που εκδώσαμε, το 1987. Η εκ νέου κυκλοφορία του με καινούργιο εξώφυλλο και σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων κρίθηκε σκόπιμη, μετά από 17 χρόνια, γιατί η οξυδερκής σκέψη και επιχειρηματολογία του μεγάλου γερμανού φιλόσοφου του 20ού αιώνα δεν έχει χάσει τίποτα από τη λάμψη της. Αντίθετα μάλιστα, οι επισημάνσεις του Χορκχάιμερ για τα κοινωνικά ήθη και τις αξίες της εποχής μας, όπως και για το ρόλο της μαζικής κουλτούρας και των ΜΜΕ δείχνουν στις μέρες μας να επιβεβαιώνονται με τον πιο περίτρανο τρόπο.