Η έφοδος στον ουρανό

Aπό όλα τα ιδιαίτερα στοιχεία του operaismo (εργατισμού), εκείνα που παραμένουν πιο καινοτόμα και σημαντικά είναι αυτά που σχετίζονται με τη θεματική της ταξικής σύνθεσης. Ο Σέρτζιο Μπολόνια σημειώνοντας ότι για τον εργατισμό η έννοια της ταξικής σύνθεσης κατέληξε να πάρει τη θέση που είχε η ηγεμονία στη σκέψη του ΙΚΚ, εφιστά την προσοχή επισημαίνοντας πως είναι “αμφίσημη. Ένα αντικλείδι που ανοίγει όλες τις πόρτες”. Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να ανακαλύψει τον τρόπο με τον οποίο σφυρηλατήθηκε αυτό το εργαλείο και να εκτιμήσει σε ποιο βαθμό μπορεί να είναι ακόμη χρήσιμο στις προλεταριακές πολιτικές τάσεις που δεν έχουν συνθηκολογήσει με τις κυρίαρχες μεταμοντέρνες, αυτοδιαχειριστικές και αμεσοδημοκρατικές ιδεολογίες της εποχής μας. H “Αναφορά” (1961) του Αλκουάτι ξεκίνησε τη συζήτηση πάνω στην ταξική σύνθεση: ο όρος αυτός σήμαινε τους διάφορους τρόπους συμπεριφοράς που εμφανίζονται όταν ιδιαίτερες μορφές εργατικής δύναμης μπαίνουν σε συγκεκριμένες διαδικασίες παραγωγής. Η ταξική σύνθεση σύντομα θα γινόταν συνώνυμη του ίδιου του εργατισμού. Η κλασική περίοδος της ανάπτυξης του εργατισμού ξεκινάει με την έκδοση του περιοδικού του Τρόντι. Παρά την ετερόκλιτη σύνθεσή της, στην Classe Operaia (Εργατική Τάξη) διαμορφώθηκε ο πυρήνας ορισμένων αντιλήψεων οι οποίες αποτέλεσαν το ενοποιητικό στοιχείο όλων των συνιστωσών: η ταύτιση της εργατικής τάξης με την υπαγμένη στην άμεση παραγωγική διαδικασία εργασία, η έμφαση στον αγώνα για το μισθό ως κεντρικό πεδίο της πολιτικής σύγκρουσης, η επιμονή στο ότι η εργατική τάξη είναι η κινητήρια δύναμη της καπιταλιστικής κοινωνίας. Σε αντίθεση με πολλούς μαρξιστές, η συντακτική ομάδα της Classe Operaia ποτέ δεν πίστεψε ότι η “συγκρότηση” της εργατικής τάξης εντός ενός συγκεκριμένου κοινωνικού σχηματισμού είναι ένα γεγονός που περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Αντίθετα, την έβλεπαν ως αποτέλεσμα μιας διαρκώς εξελισσόμενης αλληλεπίδρασης μεταξύ των συναρθρώσεων της εργατικής δύναμης που παράγει η καπιταλιστική ανάπτυξη και των εργατικών αγώνων για το ξεπέρασμά τους. Αλλά ποιο από τα δύο στοιχεία είναι το ισχυρότερο; Η συνέχεια των αγώνων ή η ικανότητα του κεφαλαίου να αποσυνθέτει τον αντίπαλό του; Το προλεταριακό υποκείμενο καταστρέφεται πραγματικά από την αναδιοργάνωση της παραγωγής, η οποία περιοδικά ακολουθεί την πάλη στο εργοστάσιο, ή μοιάζει με ένα μονοκύτταρο οργανισμό, ο οποίος μπορεί να διαιρείται άπειρες φορές, διατηρώντας όμως το γενετικό του κώδικα άθικτο; Αρκούσε απλώς να ειπωθεί, όπως έκαναν ο Νέγκρι και ο Τρόντι, ότι η αναδιάρθρωση του κεφαλαίου απλώς μεταθέτει την ταξική σύγκρουση σε ένα υψηλότερο και πιο κοινωνικοποιημένο επίπεδο; Τέλος, τι ρόλο παίζει, αν όντως παίζει κάποιο ρόλο, το ζήτημα της μνήμης στην αναπαραγωγή της ταξικής πάλης; Σε ό,τι αφορά την ανυποχώρητη ενασχόληση του εργατισμού με την τεχνική σύνθεση της εργατικής δύναμης ως στοιχείο-κλειδί στην εξήγηση της συμπεριφοράς, μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει αυτή την άποψη μερική αλλά όχι και τελείως λανθασμένη. Στα τέλη της δεκαετίας τou ’70, οι συντάκτες της Primo Maggio άρχισαν να αναδεικνύουν εκείνα τα άλλα καθοριστικά στοιχεία -φύλο, ηλικία, φυλή, γλώσσα, εκπαίδευση, αγώνες ή ήττες του παρελθόντος- τα οποία έπαιξαν το δικό τους ρόλο στο να γίνει η ιστορία ενός συνόλου εργατικών δυνάμεων διακριτή από μια άλλη. Η έκδοση του βιβλίου του Steve Wright “Έφοδος στον Ουρανό” εντάσσεται στη σειρά εκδόσεων του Κόκκινου Νήματος που σκοπό έχει να παρουσιάσει τις ιστορικές τάσεις του κομμουνιστικού κινήματος. Η έκδοση του παρόντος βιβλίου, όπως και κάθε βιβλίου που πραγματεύεται τον αγώνα του προλεταριάτου ενάντια στο κεφάλαιο, δηλ. τον αγώνα της ζωής ενάντια στο θάνατο, στόχο έχει να μας οπλίσει θεωρητικά ώστε να οργανώσουμε ακόμα πιο αποτελεσματικά την επίθεσή μας. Μέσα και ενάντια σε αυτόν το σάπιο κόσμο. Μέχρι την τελική καταστροφή του.