Η διαλεκτική του έθνους-κράτους και το καθεστώς εξαίρεσης

Στις αρχές του 2010, έξι χρόνια μετά το δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004, το κλίμα στην Κύπρο δεν είναι πια το ίδιο όπως ήταν είτε μετά την κατάθεση του Σχεδίου Ανάν, όταν είχαμε ευφορία και πανικό, είτε αμέσως μετά, όταν επικρατούσε η “σκληρή γραμμή”. Για πρώτη φορά βρίσκεται στην εξουσία η κυπριακή Αριστερά με τον Δημήτρη Χριστόφια στην ελληνοκυπριακή και τον Mehmet Ali Talat στην τουρκοκυπριακή πλευρά, κι αυτό έχει δημιουργήσει μια νέα κατάσταση, την ενδέκατη στη σειρά της οριστικής διχοτόμησης της χώρας. Δεν ξέρουμε πόσο θα διαρκέσει αυτή η συγκυρία, όπως κι αν θα οδηγήσει στην επανένωση. Έχουμε ωστόσο εξαιρετικές εξελίξεις στο Κυπριακό λόγω εξωτερικώνκαι εσωτερικών παραγόντων. Ό,τι κι αν γίνει, η κατάσταση μετά το τέλος της παρούσας φάσης δεν θα είναι η ίδια.Το βιβλίο αυτό εξετάζει βασικές πτυχές της καθοριστικής αυτής συγκυρίας που προκαλεί ρωγμές και αντιφάσεις στο πολιτικό σκηνικό. Εντάσσεται στο πλαίσιο προβληματισμών που έχουν κεντρικό άξονα το Κυπριακό με σκοπό να συμβάλει στο νομικο-συνταγματικό, πολιτικό και κοινωνιολογικό διάλογο γύρω από τις προοπτικές τις επανένωσης και τον άμεσο πλέον κίνδυνο της μονιμοποίησης τηςδιχοτόμησης. Για την κριτική προσέγγιση της κυπριακής εμπειρίας απαιτείται η μελέτη της αμφίσημης σχέσης ανάμεσα στο κράτος και το έθνος εντός του σύγχρονου έθνους-κράτους, όπως αυτή αποτυπώνεται στον κοινωνικό σχηματισμό. Αυτή η προβληματική είναι διάχυτη σε ολόκληρο το βιβλίο.Η σύγχυση στους διάφορους ιδεολογικούς και πολιτικούς χώρους απαιτεί να ξανασκεφτούμε τους όρους της συζήτησης γύρω από το έθνος, το κράτος, τη δημοκρατία, την ειρήνη και τη διαδικασία επίλυσης διενέξεων σε συνταγματικά (ή/και μετα-συνταγματικά) πλαίσια που να επιτρέπουν τόσο τη “διαχείριση” όσο και τη “μεταβολή” εθνοτικών-εθνικών ζητημάτων (και μορφών) σε πολιτικο-κοινωνικά και ταξικά ζητήματα. Εξάλλου, τόσο η ιδέα όσο και η πράξη της επανένωσης περνούν μέσα από τη λογική της ανασύνταξης ή αναδόμησης του κοινού κυπριακού χώρου ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους σε ένα ομοσπονδιακό πλαίσιο. Στην παρούσα συγκυρία, η αναγκαιότητα για μια συνολική αποτίμηση του Κυπριακού δεν αποτελεί μόνο το κεντρικό πολιτικό, συνταγματικό και κοινωνιολογικό ζήτημα για την κοινωνία και την πολιτεία της Κύπρου αλλά είναι ευρύτερης σημασίας: Αποτελεί μείζον πολιτικό διακύβευμα για το περιεχόμενο της δημοκρατίας και της ειρήνης στο “ευρωπαϊκοποιημένο” πλέον τρίγωνο Κύπρου-Ελλάδας-Τουρκίας.