Γλωσσολογική προσέγγιση στη θεωρία και τη διδακτική της μετάφρασης

Δεν είναι τυχαίο ότι η μετάφραση, που ο γλωσσολογικά ανυποψίαστος χρήστης ή και κριτής θα την θεωρούσε αβασάνιστα σαν μια πρακτική διεργασία, έχει απασχολήσει γλωσσολόγους του κύρους ενός Jakobson ή ενός Martinet, ή του Μ.Α.Κ. Halliday και του Eugene Nida, γλωσσολόγους δηλ. οι οποίοι είναι ευρύτερα γνωστοί για τις θέσεις τους στη θεωρία και την ανάλυση της γλώσσας. Γιατί ακριβώς ο γλωσσολόγος, που εξ ορισμού έχει μια βαθύτερη γνώση και επαφή με, τον σύνθετο και πολύπλοκο χαρακτήρα της γλωσσικής επικοινωνίας, είναι κι αυτός που περισσότερο από κάθε άλλον μπορεί να συλλάβει τα προβλήματα που γεννά η μετάβαση από ένα σύστημα γλώσσας (“γλώσσα-πηγή”) σε ένα άλλο (“γλώσσα-στόχο”), από το “μεταφραζόμενο” στο “μεταφράζον” κείμενο. (…) (Αυτήν) την επικοινωνιακή – κειμενική οπτική της μετάφρασης δίνουν με σύστημα, με γνώση των προβλημάτων, με σύνεση, και, κυρίως, με προσωπικές πρωτότυπες θέσεις και εκτιμήσεις τους, οι κ.κ. Φρειδερίκη Μπατσαλιά και Ελένη Σελλά-Μάζη. Βλέποντας μάλιστα “το δάσος” -“τα καθόλου” του Αριστοτέλους- δεν αγνοούν, ευτυχώς, και “τα δέντρα”, τα “επί μέρους” στοιχεία, τις μικροδομές με τις οποίες “χτίζεται” μια μετάφραση.Το βιβλίο αυτό βοηθάει, μεταξύ άλλων, να καταλάβουμε πως ό,τι κι αν πει κανείς για να ορίσει τη μετάφραση, άμεσα ή έμμεσα θα καταλήξει στη διαπίστωση πως πρόκειται για μια επίπονη, πολυεπίπεδη και δημιουργική γλωσσική πάλη του μεταφραστή να “γεννήσει” ένα δευτερογενές κείμενο ισοδύναμο κατά πάντα προς το πρωτογενές. Αυτήν την πολυεπίπεδη και αληθινά δημιουργική γλωσσική διεργασία προσπαθούν -και καταφέρνουν- να καταστήσουν επιστημονικώς εμφανή (explicit) οι συγγραφείς του βιβλίου. (…)Γ. Μπαμπινιώτης