Για την επιστήμη και τις κοινωνικές χρήσεις της

Όταν αναρωτιόμαστε ποιες είναι οι κοινωνικές χρήσεις της επιστήμης, σπάνια εξετάζουμε τη χρήση που θα μπορούσαν να κάνουν οι ίδιοι οι ερευνητές για να αναπτύξουν μια κοινωνιολογία της επιστημονικής παραγωγής. Δεν θα μπορούσαν άραγε να κάνουν μία “κλινική” χρήση που θα επέτρεπε στην έρευνα να εκπληρώσει πιο αποτελεσματικά τις αποστολές που της εμπιστεύεται η κοινωνία;Τα “επιστημονικά πεδία” είναι, σύμφωνα με τον Pierre Bourdieu, ο τόπος της αναγκαίας αντιπαράθεσης μεταξύ δύο μορφών εξουσίας που αντιστοιχούν σε δύο είδη “επιστημονικού κεφαλαίου”: ενός κεφαλαίου, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως κοινωνικό και που είναι συνδεδεμένο με την κατοχή υψηλών θέσεων στους επιστημονικούς θεσμούς, και ενός ειδικού κεφαλαίου, που βασίζεται στην αναγνώριση από τους ομοίους. Και δεδομένου ότι η επιστημονική καινοτομία δεν νοείται χωρίς ρήξεις με τα ισχύοντα προαπαιτούμενα, το ειδικό επιστημονικό κεφάλαιο είναι και το πιο εκτεθειμένο σε αμφισβήτηση. Συμβαίνει, ως εκ τούτου, οι πιο νεωτεριστές ερευνητές να υφίστανται τις πιο βίαιες επιθέσεις από πλευράς του ίδιου τους του θεσμού. Η κοινωνιολογία της επιστήμης μπορεί να βοηθήσει στην υπέρβαση τέτοιου τύπου αντιφάσεων και τη θεμελίωση των συγκεκριμένων αρχών του κλινικού εγχειρήματος που εύχεται ο συγγραφέας.Ποιοι είναι όμως οι όροι που καθιστούν ένα τέτοιο εγχείρημα δυνατό; Πώς θα μπορούσαν οι επιστήμονες να συμβάλουν στην υλοποίησή του; Σύμφωνα με τον Pierre Bourdieu, πρέπει να ενεργοποιηθεί μια Realpolitik του Λόγου, εξοπλισμένη με την ορθολογική γνώση των κοινωνικών μηχανισμών που λειτουργούν στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών, τόσο σε εθνική όσο και σε διεθνή κλίμακα.