Φαντάσματα του Μαρξ

Άμλετ […]: ΟρκιστείτεΤο φάντασμα, κάτω από τη γη: Ορκιστείτε [Ορκίζονται]Άμλετ: Ησύχασε, ησύχασε, ψυχή τυραννισμένη. Τώρα κύριοι, δεχτείτε την αγάπη μου και να με συμπαθάτε.Κι ό,τι μπορεί ένας άνθρωπος, φτωχός όσο κι ο Άμλετ,να κάνει για να δείξει τη φιλία και την αγάπη του,Θεού θέλοντος, θα το ‘χετε ατσιγκούνευτα. Ας πηγαίνουμε.Ξεχαρβαλώθηκε η ζωή. Αχ, μοίρα μαύρη και βαριάπου ‘πρεπ’ εγώ να γεννηθώ να φέρω τη γιατρειά.Ελάτε, φεύγουμε μαζί.Και τώρα τα φαντάσματα του Μαρξ. (Αλλά τώρα χωρίς συγκυρία. Ένα τώρα αποσυνδεδεμένο ή εξαρθρωμένο, “out of joint”, ένα τώρα αποσυγκολλημένο που διατρέχει πάντα τον κίνδυνο να μη διατηρήσει καμιά συνεκτικότητα μέσα στη διασφαλισμένη σύζευξη κάποιου πλαισίου αναφοράς του οποίου τα όρια θα παρέμεναν ακόμα προσδιορίσιμα.)Τα φαντάσματα του Μαρξ. Προς τι ο πληθυντικός; Υπάρχουν άραγε περισσότερα του ενός; Πλείονα του ενός, αυτό μπορεί να δηλώνει ένα πλήθος, αν όχι μάζες, την ορδή και την κοινωνία, ή ακόμα κάποιον πληθυσμό φαντασμάτων με ή χωρίς λαό, την τάδε κοινότητα με ή χωρίς αρχηγό – επίσης όμως το μείον του ενός της άνευ όρων διασποράς. Χωρίς καμιά πιθανή συνάθροιση. Άλλωστε αν το φάσμα εμψυχώνεται πάντα από ένα πνεύμα, αναρωτιόμαστε ποιος θα τολμούσε να μιλήσει για ένα πνεύμα του Μαρξ, κι ακόμα χειρότερα για ένα πνεύμα του μαρξισμού. Όχι μόνο για να τους προφητέψει σήμερα ένα μέλλον, αλλά για να επικαλεστεί την πολλαπλότητα ή, ακόμα πιο σοβαρά, την ετερογένειά τους. […]