Επιβιώνοντας της επιστήμης

Στην αυγή του 21ου αιώνα, επιβάλλεται ο παραλληλισμός με το 16ο αιώνα: τότε εισήλθαμε στην εποχή του μοντέρνου, τώρα βρισκόμαστε στο μεταμοντέρνο. Από τον Γκρούνεβαλντ στον Φράνσις Μπέικον, από τον Γουτεμβέργιο στον Μπιλ Γκέιτς, μεσολάβησαν ρήξεις, φοβερές πολιτικές αναταραχές, πόλεμοι και σφαγές, αλλά και τεράστιες τεχνολογικές, κοινωνικές και πνευματικές αλλαγές. Όπως χθες έτσι και σήμερα παίζεται η μοίρα του ανθρώπου παράλληλα με τη μοίρα της Ευρώπης. Στην εκκοσμίκευση της ιστορίας μας, η επιστήμη αντικατέστησε τη θρησκεία, χωρίς ωστόσο να εξασφαλίζει τη σωτηρία της ανθρωπότητας: ο πολιτισμός του εφήμερου, όπου τα πάντα είναι αναλώσιμα, συμπεριλαμβανομένης της εργασίας, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη δίψα για υπέρβαση. Και ο μύθος του ψηφιακού, νευρωνικού και βιονικού ανθρώπου προσκρούει στην πραγματικότητα των κινδύνων, τους οποίους δημιουργεί η ίδια η πρόοδος της επιστήμης· από τα ατομικά οπλοστάσια μέχρι το φαινόμενο του θερμοκηπίου, από τα πυρηνικά απόβλητα μέχρι τα γενετικά τροποποιημένα φυτά, από τις αστυνομικές παγίδες της πληροφορικής μέχρι τις πρακτικές της ευγονικής της ανθρώπινης κλωνοποίησης.Τέλος εποχής, αλλά όχι τέλος της Ιστορίας: πρέπει να αντιμετωπίσουμε έναν καινούριο κόσμο, χωρίς τις πλάνες που δημιουργεί η ιδεολογία της προόδου. Επιβιώνουμε της επιστήμης σημαίνει αναγνωρίζουμε ότι δεν μας κάνει θεούς: η αρχή της προφύλαξης επανεισάγει στο μεταμοντέρνο την έννοια του ανθρωπισμού. Αύριο η Αναγέννηση…