Ενέργεια: Δίκαιο, οικονομία και πολιτική

Η ύλη διαρθρώνεται σε πέντε Ενότητες: Στην Ενότητα Ι “Ολοκλήρωση και Ελευθέρωση των Αγορών Ενέργειας στην ΕΕ”, διερευνάται η εξέλιξη της αρμοδιότητας της ΕΚ/ΕΕ στον τομέα της ενέργειας από τη Συνθήκη ΕΚΑΧ και Ευρατόμ μέχρι τη Συνθήκη της Λισσαβόνας και τη νέα νομική βάση του άρθρου 194 ΣΛΕΕ (Ν. Φαραντούρης), πριν αναλυθούν οι γενικές αρχές οργάνωσης απελευθερωμένων αγορών στο πεδίο της ενέργειας (Αικ. Ηλιάδου) και, ειδικότερα, η διαδικασία ελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας στην Ελλάδα και ο ρόλος του Ρυθμιστή και του Διαχειριστή (Γ. Κουτζούκος, Μ. Ασλάνογλου & Α. Τροκούδη). Η ανάλυση ολοκληρώνεται με την διερεύνηση της ευθύνης των Διαχειριστών Δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και του Λειτουργού Αγοράς της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο νέο νομοθετικό πλαίσιο (Ι. Κελεμένης).Στην Ενότητα II “Κανόνες Ανταγωνισμού και Ελεύθερης Κυκλοφορίας” εξετάζεται κατ’ αρχάς η εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού για την αντιμετώπιση αντιανταγωνιστικων πρακτικών στον τομέα της ενέργειας (Θ. Γαλάνης). Η ανάλυση δεν περιορίζεται στις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού από επιχειρήσεις, αλλά επεκτείνεται και στην Ευρωπαϊκή πολιτική ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων που νοθεύουν τον ανταγωνισμό (Μ. Κεκελέκης). Τέλος, εξετάζεται η εφαρμογή των θεμελιωδών ελευθεριών με έμφαση στην ελευθερία εγκατάστασης και την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίου και με ειδική αναφορά στην περίπτωση της ιδιωτικοποίησης επιχειρήσεων (Θ. Παπαδόπουλος). Η Ενότητα ΙΙΙ “Οικονομική και Στρατηγική της Ενέργειας” ξεκινά με μια αναλυτική παρουσίαση των ενεργειακών αγορών στην Ελλάδα (Α. Δαγούμας). Στη συνέχεια η ανάλυση επικεντρώνεται στην εξέλιξη του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου (ETS) με μια πρωτότυπη εξέταση των πρόσθετων μέτρων για τη δημιουργία ενός ασφαλούς επενδυτικού περιβάλλοντος στον τομέα της ενέργειας (Εμμ. Κακαράς & Χ. Χατζηλάου). Ακολουθεί η θεωρητική και εμπειρική διερεύνηση της ζήτησης ενέργειας στο βιομηχανικό τομέα της ελληνικής οικονομίας (Μ. Πολέμης). Η ενότητα ολοκληρώνεται με την ανάλυση της εφαρμογής της Θεωρίας Παιγνίων στη λήψη αποφάσεων και την επίλυση μειζόνων ενεργειακών και περιβαλλοντικών προβλημάτων (Ι. Παραβάντης).Στην Ενότητα IV εξετάζονται επίκαιροι “Διεθνείς και Ευρωπαϊκοί Θεσμοί για την Ενέργεια”, άμεσα συνδεόμενοι με την εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών και τον ενεργειακό εφοδιασμό. Η ανάλυση εκκινεί από τον ρόλο και τη σημασία της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στη διαμόρφωση μιας νέας ελληνικής ενεργειακής πολιτικής (Α. Στρατή). Στη συνέχεια, εξετάζεται η σημασία της Ενεργειακής Κοινότητας στην κρίσιμη ενεργειακά περιοχή της Νοτιανατολικής Ευρώπης και ο ρόλος της από μηχανισμός προ-ενταξιακής προσαρμογής σε διαδικασία πανευρωπαϊκής ενοποίησης των ενεργειακών αγορών (Γ. Παυλίδης). Με βάση την ανωτέρω ανάλυση, η συζήτηση επικεντρώνεται στη συνέχεια στη εξωτερική αρμοδιότητα της ΕΕ στο πεδίο της ενέργειας και επιχειρείται η αξιολόγηση της εξωτερικής ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ και των κρατών μελών (Ε. Λοβέρδου-Τυπάλδου). Τέλος, διερευνώνται οι κανονιστικές προκλήσεις και αποτυπώνονται οι νομικές εξελίξεις ενόψει της τρίτης περιόδου εφαρμογής του Ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων (Μ. Κρητικός). Στην Ενότητα V “Δίκτυα Αγωγών και Ασφάλεια Ενεργειακού Εφοδιασμού”, αρχικά εξετάζονται οι διεθνείς συμβάσεις της Ελλάδος στον τομέα του φυσικού αερίου στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής (Κ. Ηλιόπουλος). Κατόπιν, η ανάλυση εστιάζεται στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και στις τελευταίες γεωπολιτικές εξελίξεις με άξονα τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης (Κ. Φίλης) και ολοκληρώνεται με την ανάδειξη και αξιολόγηση του στόχου της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής τα τελευταία χρόνια, με έμφαση στη διασύνδεση ασφάλειας και υποδομών (Μ. Χαροκόπος).