Dimitri Mitropoulos and His Works in the 1920s

Η πρώτη μουσικολογική έκδοση μεγάλης κλίμακας γραμμένη στην αγγλική γλώσσα, εκδομένη στην Ελλάδα από ελληνικό φορέα (Κέντρο Ελληνικής Μουσικής – Hellenic Music Centre). Ο συγγραφέας εξετάζει τους όρους και τις προϋποθέσεις της εισαγωγής του μουσικού μοντερνισμού στην Ελλάδα, επικεντρώνοντας στα πρώτα νεοελληνικά πρωτοποριακά έργα που συνέθεσε ο Δημήτρης Μητρόπουλος στη δεκαετία του 1920: “Παν” (1923-24), “Αφροδίτη Ουρανία” (1924), Passacaglia, Intermezzo e Fuga (1924), 14 Invenzioni (1925), Ostinata in tre parti (1926-27) και Concerto Grosso (1928). Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται το ευρύτερο πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο της νεώτερης Ελλάδας (1870-1940) με μία αναλυτική παρουσίαση της πολιτικής ιστορίας, εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής και διπλωματίας, προχωρώντας, εν συνεχεία, στις τέχνες και τα γράμματα και διασυνδέοντάς τα με την ιστορία της νεοελληνικής μουσικής της περιόδου (θεσμοί, ιδρύματα, πρόσωπα, εκπαίδευση, κυρίως στο πλαίσιο της αθηναϊκής μουσικής ζωής). Η κυριαρχία της Εθνικής Σχολής για το πρώτο μισό του 20ού αιώνα φαίνεται να μην αφήνει πολλά περιθώρια για την συλλογική έκφανση τάσεων του προπολεμικού μοντερνισμού που -ωστόσο- βρίσκει αυτόνομες καλλιτεχνικά εκφάνσεις στο έργο συνθετών όπως ο Δ. Μητρόπουλος, ο Ν. Σκαλκώτας, ο Δ. Λεβίδης, ο Γ. Πονηρίδης και ο Χ. Περπέσσας, οι δράσεις των οποίων συνεξετάζονται στο εσωτερικό πολιτισμικό πλαίσιο μέσα από τις επιρροές που δέχτηκαν στα μεγάλα μουσικά κέντρα του εξωτερικού όπου σπούδασαν. Μια εισαγωγική αποτίμηση του συνθετικού έργου του Μητρόπουλου της δεκαετίας του 1920 οδηγεί στο δεύτερο μέρος της μελέτης όπου τα προαναφερθέντα έργα παρουσιάζονται αυτόνομα, ανά κεφάλαιο, υπό εκτεταμένη ιστορική, αναλυτική και υφολογική προσέγγιση, με παρουσίαση πλήθους τεκμηρίων και στοιχείων για την υποδοχή και πρόσληψή τους, καθορίζοντας τις απαρχές του ύφους του πρώιμου νεοελληνικού μοντερνισμού, κυρίως – αλλά όχι αποκλειστικά- υπό την επίδραση του ατονικού εξπρεσιονισμού της Δεύτερης Σχολής της Βιέννης. Στο τρίτο μέρος παρουσιάζεται η κριτική αποδελτίωση και ο σχολιασμός της αλληλογραφίας Δημήτρη Μητρόπουλου – Arnold Schoenberg (1945-51), μαζί με τα αυθεντικά facsimiles και των 37 επιστολών που αντήλλαξαν, υπό ένα διττό στόχο: να αναδειχτεί ευρύτερα η βαθύτερη σχέση του Μητρόπουλου με τον Schoenberg, με τον τελευταίο να αποτελεί βασικό πρόσωπο επιρροής στη δημιουργία του πρώιμου μοντερνιστικού νεοελληνικού μουσικού ρεπερτορίου, αλλά και να διασυνδεθεί ο νεαρός φιλόδοξος συνθέτης της δεκαετίας του 1920 με τον ώριμο, καταξιωμένο, παγκοσμίου κλάσης μαέστρο των δεκαετιών 1940-60, ως προς την καλλιέργεια, ανάδειξη και διάδοση του μουσικού μοντερνισμού, ουσιαστικά σε όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής πορείας του.