Χρήση και κατάχρηση της ιστορίας

Η ιστορία είναι χρήσιμη όταν χρησιμοποιείται με τον κατάλληλο τρόπο, ώστε να γίνει κατανοητό γιατί σκεφτόμαστε και αντιδρούμε με συγκεκριμένους τρόπους. Ταυτόχρονα, όμως, είναι ευάλωτη, γιατί εύκολα μπορεί να χειραγωγηθεί και να διαστρεβλωθεί. Οι εθνικιστές αφηγούνται πλαστογραφημένες ή μονόπλευρες ιστορίες για το παρελθόν, ενώ δικτάτορες αποσιωπούν την ιστορία γιατί υπονομεύει τις αξιώσεις τους για παντογνωσία και αυθεντία. Πολιτικοί ηγέτες κινητοποιούν τους υπηκόους τους λέγοντάς τους ψέματα: Ο Χίτλερ είπε ψέματα για την ήττα της Γερμανίας κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και για τον ρόλο που έπαιξαν οι Εβραίοι. Τα μαθήματα που μπορούμε να πάρουμε από το παρελθόν μπορούν και να μας προβληματίσουν -υπάρχουν πάρα πολλά μαθήματα, αρκετά για να καλύψουν κάθε ανάγκη. Η Margaret MacMillan ανησυχεί ότι το επάγγελμα του ιστορικού φαίνεται να τείνει προς την εσωστρέφεια, να απομακρύνεται από τα μεγάλα θέματα σε μιαν εποχή που χαρακτηρίζεται από την επείγουσα ανάγκη να κατανοήσουμε καλύτερα το παρελθόν. Το βιβλίο “Χρήση και κατάχρηση της ιστορίας” αποτελεί ένα δυναμικό και ζωτικό επιχείρημα για τη σημασία της ιστορίας και τους ιστορικούς.