Χώρος και μνήμη

Η Θεσσαλονίκη διέθετε μια ενδιαφέρουσα και γόνιμη ποικιλία ενζύμων, που εμπλούτιζε τους κατοίκους της με δυνατά ερεθίσματα. Η πολυεθνοτική σύνθεση του χώρου της στην περίοδο 15ου-20ού αι. είχε προσδώσει έναν ευρωπαϊκό αέρα στη φυσιογνωμία της. Με την προσάρτηση (1912) οι παραδόσεις εξορθολογίστηκαν και εν ονόματι της νεοτερικότητας οι “μερικότητες” συγχωνεύθηκαν σε ένα σύνολο αφομοιωτικό και απρόσωπο.Οι ιστορικές συγκυρίες φτώχυναν τον κοινωνιολογικό χάρτη της εκσυγχρονίζοντας την πολεοδόμηση της. Η εθνική “ομογενοποίηση” (οριστική κοντά στο 1950) αποδυνάμωσε πολύπτυχα την δημιουργική πολυπολιτισμική διαντίδραση των κατοίκων της Σαλονίκης. Τα πλέγματα της κοινοτικής αλληλεγγύης διαταράχτηκαν επήλθαν αναπροσαρμογές, εμπνευσμένες από ιδεολογίες και κρατικές αρχές, οι οποίες, όταν κλήθηκαν να εφαρμοστούν στην πράξη, προσγειώθηκαν με τρόπο προβληματικό.Η Θεσσαλονίκη φαίνεται πως επέλεξε την προσομοίωσή της με τη λιγότερο ευκλεή αστική υφή του αττικού λεκανοπεδίου και δεν συνέχισε την πορεία μιας ένδοξης μητρόπολης, “περιπόθητης” στον βαλκανικό και στον ευρωπαϊκό χώρο.Το βιβλίο “Χώρος και μνήμη, Θεσσαλονίκη 15ος-20ός αι. Από τις παραδοσιακές κοινότητες στην αστική νεοτερικότητα” επιχειρεί να συμβάλει ολιστικά στην ερμηνεία και στην άποψη μας για την ταυτότητα της Θεσσαλονίκης. Αποφεύγει να την προσεγγίσει ελλειπτικά ως πόλη των φαντασμάτων ή, απλώς, ως ανάπηρη συμπρωτεύουσα.