Το άνοιγμα στο επερχόμενο και Το αίνιγμα της τέχνης

Στην εποχή μας “κυριαρχεί, και πρόκειται να κυριαρχήσει και στο μέλλον, αυτό που ονομάζουμε τεχνική -η οποία προηγείται και έπεται αυτής που αδέξια ονομάζουμε τεχνολογία. Η τεχνική και η τεχνοεπιστήμη δεσπόζουν γενικώς και ειδικώς. Πραγματοποιούν αρχέγονους μύθους. Γι’ αυτό η εποχή μας -που δεν μας ανήκει- είναι κατ’ εξοχήν μυθοτεχνολογική. Αυτό δεν την εμποδίζει να στέκεται ανίκανη μπροστά σ’ αυτό που επίσης κυριαχεί: το κενό”. Με τα λόγια αυτά, ο φιλόσοφος Κώστας Αξελός δίνει το στίγμα των καιρών και θέτει το ερώτημα του επερχόμενου και της στάσης που καλούνται να κρατήσουν οι σημερινοί άνθρωποι απέναντί του, διαθέσιμοι στο άνοιγμά του, στο πλαίσιο των παραγωγικών μεταμορφώσεων και των καταστροφών που διατρέχουν το πλανώμενοάστρο μας.Το “Άνοιγμα στο επερχόμενο” (που αποτελεί το πρώτο μέρος του παρόντος βιβλίου) είναι το κείμενο της ομιλίας που εκφωνήθηκε τον Μάρτιο 2009 στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, κατά την τελετή αναγόρευσης του Κώστα Αξελού σε επίτιμο διδάκτορα. Το “Αίνιγμα της τέχνης” (δεύτερο μέρος του βιβλίου), αποτελεί κείμενο ομιλίας που εκφωνήθηκε τον Απρίλιο 2007 στο ΤΕΙ Λαμίας και τον Μάρτιο 2009 στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, υπό την αιγίδα του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης και του ΑΠΘ.Για τον Κώστα Αξελό, η λέξη και η έννοια τέχνη παραμένουν προβληματικές. Τα έργα της δεν είναι φυσικό προϊόν, αλλά ανθρώπινο ποιητικό έργο, που παράγει επίσης και καταναλώνει το τίποτα. Στο εξαιρετικά διεισδυτικό αυτό κείμενο, αντιμετωπίζονται οι διάφορες προσεγγίσεις της τέχνης στη διαδρομή του χρόνου, αλλά και το μέγα πρόβλημα της μορφής και του περιεχομένου της. Εδώ το αίνιγμα γίνεται άνοιγμα, ένα άνοιγμα που ζητάει από τον άνθρωπο να ξεπεράσει το δικό του κλείσιμο, γνωρίζοντας επίσης ότι το άνοιγμα αυτό είναι μετέωρο και “η ερμηνεία της τέχνης δεν τελειώνει ποτέ”: ούτε και στην εποχή μας που δεσπόζουσα δύναμη είναι η τεχνική, η οποία “όλα τα αναμοχλεύει και για την οποία το Εν-Παν παραμένει ανυπολόγιστο”.