Οι Κοτζαμπάσηδες της Πελοποννήσου κατά τη δεύτερη τουρκοκρατία 1715-1821

Η αυτοδιοίκηση αποτέλεσε αναμφισβήτητα κορυφαίο θεσμό της Ιστορικής εξέλιξης και της επιβίωσης του ελληνικού έθνους για πολλούς αιώνες. Κυρίως σ’ αυτόν οφείλεται η διατήρηση της ενότητας και της εθνικής συνείδησης στην τουρκοκρατία, καθώς και η αυτοδύναμη ρύθμιση της κοινοτικής ζωής με συλλογικές και αντιπροσωπευτικές διαδικασίες. Ιδιαίτερη ανάπτυξη γνώρισε ο θεσμός κατά τις τελευταίες δεκαετίες πριν από την επανάσταση του 1821, όταν είχε συντελεστεί πλέον αλλαγή και στην αρχέγονη σύνθεση του κοινωνικού σώματος, με την ανάδειξη νέων παραγόντων κοινωνικής και οικονομικής ισχύος. Ο θεσμός της αυτοδιοίκησης γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στην Πελοπόννησο, της οποίας οι κοινοτικοί άρχοντες διέθεταν μεγάλη πολιτική δύναμη. Οι αρνητικές κρίσεις για τους προεστούς, όχι πάντοτε αβάσιμες για ορισμένους απ’ αυτούς, προέρχονται είτε από ρομαντικούς περιηγητές είτε από ιστοριογράφους που κάνουν ιδεολογική χρήση της Ιστορίας και έχουν οπωσδήποτε δημιουργήσει προκατάληψη. Είναι ευνόητο ότι, χωρίς τη συναγωγή των υπαρχόντων τεκμηρίων και τη μελέτη τους κατά τους κανόνες της επιστήμης, είναι αδύνατο να συλλάβουμε τις πραγματικές διαστάσεις της σημασίας του θεσμού των κοινοτήτων και να πετύχουμε την ερμηνεία των νοοτροπιών και των συμπεριφορών των μελών του προυχοντικού σώματος.